Yangın ve Güvenlik Dergisi 225. Sayı (Eylül 2021)

34 Yangın ve Güvenlik / Eylül 2021 yanginguvenlik.com.tr saniyeydi (10 dakika). Genel olarak HRR arttığında, mer- divene çekilen havanın artması sıcak dumanın yayılmasını hızlandırılmaktadır. Böylece kapalı merdivendeki akışın itici gücü, alt bölmeden çıkan bir yangından gelen enerji girişidir. Şekil 2, çeşitli HRR'lerde (ısı çıkış oranlarında) merdivenin üst katındaki sıcaklık eğrilerini göstermektedir. Isı çıkış oranı duman sıcaklığının dağılımları üzerine çok büyük etkisi vardır. Şekil 2'de gösterildiği gibi merdiven boş- luğunun en üst katındaki maksimum duman sıcaklığı, HRR 300kW ile 1000kW altında sırasıyla 28°C ile 38°C arasında değişmektedir. Ancak, 900 kW için duman sıcaklık eğrisi, yangın boyutunun biraz farklı olması nedeniyle 1000 kW ile neredeyse benzerdir. Bu sıcaklıklar havalandırma açıkken merdivenin tepesinde ölçüldüğünden, yangın tutuşmasından 10 dakika sonra bile duman, hava ile iyi karıştığı için, sıcaklık hâlâ ortam sıcaklığına yakın kalmıştır. 3.2 Havalandırma açıklığı olan ve olmayan merdivenlerde duman hareketi Alt kattan üst kata duman hareketini incelemek için bu çalışmada havalandırma açıklığı olan ve olmayan bir merdi- vendeki duman hareketi test edilmiştir. Şekil 3 ve 4, nümerik simülasyon sonucu bir merdivende FDS kullanılarak üretilen Yangından korunma sisteminin tasarımı için, tasarlanan yangının HRR (ısı çıkış oranı), CO ve CO2 üretme oranı gibi özellikleri önemlidir [33]. Dolayısıyla bu üç parametreyi ölç- mek için yapılacak deneyler önemlidir. Bunula beraber, tam ölçekli deneyler pahalı ve kaynak talep eden çalışmalardır. Alternatif olarak, aynı zamanda nümerik deney olarak atıf yapılan bilgisayar simülasyonları kompartıman yangınlarında yangın olayının incelenmesi için araştırma araçları olarak kullanılabilmişlerdir ve son birkaç on yılda yapılan yangın biliminde yapılan farklı çalışmalara uygulanmışlardır [34- 39]. İlave olarak, bu tür bir deneysel yöntem, Johansson [40] tarafından geleneksel deneylerin tamamlayıcısı olarak gözden geçirilmiştir ve yangın bilimi araştırması deneyleri için umut verici bir yöntem olarak değerlendirilmektedir. Bunu bir araştırma yöntemi olarak keşfetme kapsamında, sayısal deneylerin avantajları ve zorlukları daha önce yapılan kompartıman yangınları üzerine sayısal deneylerin çeşitli örnekleri kullanılarak geleneksel deneylerle karşılaştırıldı. Daha masrafsız olması, zamanı azaltması; deneyin kontrol edebilmesi ve alev ölçümlerinin cihazdan etkilenmemesi sayısal denemelerde açıklanan ana avantajlardır. 3. SONUÇ VE İNCELEME 3.1 Değişen Isı Çıkış Oranı (Varied Heat Release Rate (HRR)) Isı çıkış oranının (HRR) etkisini incelemek için, yakıt ola- rak Heptan kullanan sabit HRR'lı 300kW, 500kW, 900kW ve 1000kW, dört set yangın testi duman çıkışı açık olan bir korumalı merdivende simüle edildi. Deneye göre, alev, sabit bir maksimum ısı çıkış hızı (HRR) değerine keskin bir şekilde yükseltildi ve ardından şekil 2'de gösterildiği gibi sonuna kadar maksimum değerde tutuldu. Dört testin süresi 600 MAKALE Şekil 2. Çeşitli HRR'lerde, 300 kW, 500 kW, 900 kW ve 1000 kW, merdivenin üst katındaki sıcaklık eğrileri Şekil 3. Duman çıkış açıklığı olmayan bir merdivendeki duman hareketleri Şekil 4. Duman çıkış açıklığı olan bir merdivendeki duman hareketleri