Yangın ve Güvenlik Dergisi 228. Sayı (Ocak-Şubat 2022)

34 YANGIN ve GÜVENLİK • Ocak-Şubat / 2022 TEKNİK Y angın ve yangından oluşabilecek hasarlar demir- yolu ulaşımında ciddi bir risk oluşturmaktadır. Özellikle yeni malzemelerden üretilmiş lokomotif ve vagonların kullanılması yangın sırasında alev- lenmeyi daha da arttırabilir. Bu yüzden özellikle vagon- larda kullanılan, perdeler, yer zemin halıları ve döşemelik- lerin alev almaz sınıfta olması tercih edilmektedir. Demiryolu taşımacılığında oluşabilecek bir yangın sırasında kompozit malzemelerin yanmasından kaynaklı oluşan gazlar, duman ve alev yayılım derecesi hayati öneme sahiptir. Metro hatlarında ise tamamen yeraltında ve tünel- ler içinde oluşan yangınlarda ise alev boylamasına yayıl- maktadır. Tünel ortamındaki havalandırma zorluklarından dolayı yangın çok daha hızlı tüm vagonlara yayılmaktadır. Oluşan dumanlar olay yerine müdahaleyi zorlaştırma ve görüşü engellemektedir. Acil çıkışın ise diğer taşımacılık sistemlerine göre çok daha zor olduğu bu ortamlarda teh- like boyutu çok artmaktadır. Bu yüzden yangın sırasında malzemelerin alev ve ısı yaymayacak, az gaz oluşumu veya zehirli gazlar oluşturmayacak şekilde tasarlanması istenmektedir. Birçok ülke trenlerde kullanılan döşemeliklerin şartna- melerini alev almaz standardına çevirmiştir. Hızlı trenler günümüzde demiryolların en konforlu ve hızlı ulaşım seviyesidir. Birçok ülke hızlı tren ağlarını geliştirmek, daha fazla hızlı tren ağı oluşturmak için büyük bir rekabet için- dedir. Burada oluşabilecek yangının boyutu diğer konvan- siyonel taşımacılığa çok daha farklı özellikler taşımaktadır. Özellikle hızlı trenlerde oturma koltuklarının tamamen alev almaz ürünlerden üretilmesi talep edilmektedir. Konvansiyonel hatlarda ise halen yataklı trenler birçok yolcunun ilgisini çekmektedir. Özellikle gelişmiş ülkelerde yataklı tren kullanımı refah seviyesinin daha yüksek olması ve hobi kültürüne bağlı olarak tercih edilmektedir. Yataklı trenlerden kullanılan tüm çarşaf ve yastık ve yorganların alev almaz tekstil ürünlerinden olması şartnameler ile belirlenmiştir.[2] Demiryolu itfaiyesi ve itfaiye çalışanları özellikle yük taşımacılığında kritik öneme sahiptir. TIR veya karayolu tankeri ile taşınması çok riskli olan birçok malzeme demir- yolu yük taşımacılığı ile aktarılmaktadır. Eriyik metal, LNG, ham petrol gibi yüksek riskli malzemelerin demiryolu ile taşınmasında oluşabilecek yangınlarda demiryolu itfaiye katarları aktif rol oynamaktadır.[3] Bu tür katarların motor ve su tanker bölümlerinde ısı ve aleve çok dayanıklı seramik veya cam elyaf kumaşlar [4] kullanılmaktadır. Demiryolu Ulaşımında Kullanılan Alev Almaz Döşemelik Kumaşların İncelenmesi İBRAHİM SUSİN Arıteks A.Ş. Kimya Mühendisi Yanıcı ve patlayıcı madde taşıyan yük tren katarları. Trenlerdeki yanıcı tekstil malzemeleri ile ilgili standartlar EN 45545 bölüm 2 altında detaylı olarak belirlenmiştir.