Yangın ve Güvenlik Dergisi 228. Sayı (Ocak-Şubat 2022)

41 YANGIN ve GÜVENLİK • Ocak-Şubat / 2022 monte edilmesini, “Raf İçi Sprinkler” olarak önermekte- dir. Minimum K faktörü 8.0 olan hızlı tepki sprinklerleri. Sprinklerler her rafa dikey olarak uzunlamasına duman alanı yaratacak ve yüzleri rafa bakacak şekilde takılmalıdır. Sprinklerler arası minimum doğrusal aralık raf yüzeyinde 5ft (1,5 m yi) geçmemeli ve uzunlamasına 10 ft (3.0 m) duman (su sisi) aralığı içinde olmalıdır. 3. METOTLAR Depoların simülasyonu FDS ile yapılmıştır, burada rafların kullanım türü NFPA 13’de olduğu gibi ilave teh- like olarak seçilir [3] ve kargonun ayrıntıları yazılımda doldurulur. 3.1. Simülasyonun oluşturulması Simülasyon Şekil 1’de görüldüğü gibi tasarlanmış, Yan- gın Dinamikleri Simülasyonu (FDS) kullanılmıştır, gerçek 3.000 m²’lik bir yapıdan sprinklerin çalıştığı 252m² bir alan seçilmiştir. Odanın (depo kısmının) içinde dalış malzeme- leri 6 metre yüksekliğindeki metal raflara depolanmıştır. Malların düzenlemesi çift sıralı raflar şeklindedir. Mallar, maksimum kalınlığı 7 mm olan, 2 tabaka oluklu mukavva içinde depolanmış, ağaç paletler üzerine koyulmuştur ve bu A sınıf yangına neden olabilir. Tablo 1’deki malzeme NFPA 72 Ulusal Yangın Alarmı ve Sinyal Yönetmeliği 2013 yayınındaki Depo malzemele- rinin Maksimum Isı Çıkış Oranlarından çıkartılmıştır. Mal- zemeler bu formüle göre hesaplanan şekilde ısı çıkartabilir. Qm = qA (2) Qm = maksimum ısı çıkarma oranı (kW). q= birim yüzey alanı başına ısı çıkarma oranı, (kW/ m²), A= yakıtın yüzey alanı (m²) ve mallar mümkün oldu- ğunca paketlenmiş haldedir. 3.2. Ağın ölçüsü Yangın dinamiklerinin sonuçları ağın ölçüsünden büyük ölçüde etkilenmektedir. Araştırmacılar UT araş- tırma grubuna göre hesaplamışlardır. Sonu. 0,15 m dir [5]. Tablo 1. Bina ve malzemelerin parçaları Şekil 1. Simülasyon modeli No Bina ve malzemelerin parçaları FDS’deki malzemeler 1 Zemin Beton 2 Duvar Beton 3 Çatı Çelik 4 Raflar Çelik 5 Paletler Ağaç 6 Kutular Ağaç 7 Dalış cihazları PVC 3.3. Sprinklerlerin ve termokapılların yerleri Araştırmacı otomatik sprinkler sistemlerini sadece tavana monte ederek bir model oluşturmuştur. Bu simülas- yonda, aralarında 3 m boşluk olacak şekilde branşman hat- tında düzenlenmiş 26 adet dik sprinkler ve her branşman arasında 3 metre aralık vardır. Sprinklerlerde K faktörü 8.0 olan kırmızı cam glob ve 3/4inch orifis bulunmaktadır. Sprinkler 68°C’da aktif duruma geçecektir. Sprinklerin en yüksek akış oranı73.323 L/dk. aşağıdaki denklemden hesaplanmıştır. Q = As * Ds (3) Burada Q= akış (galon/dk), As= her branşman ara- sındaki mesafe (metre), *= her sprinkler arasındaki mesafe (metre) ve Ds= depolama yoğunluğudur (m³)[3]. Bunun yanında tavana da, ASTM E119 sıcaklığı 538°C’da sınırladığından, çatının aleve dayanıp dayan- mayacağını belirlemek için, şekil ‘de görüldüğü gibi ter- mokapıllar yerleştirilmiştir. 3.4. Senaryoların belirlenmesi NFPA 101 Can Güvenliği yönetmeliğinde [9]belirtil- diği gibi, olası 3 senaryo vardır: (1 Sigara izmaritinin kartonu ve cihazı tutuşturmasın- dan çıkan yangın, ısı çıkış oranı =3,405 kW/m² [7], Şekil 3. (2) Aracın çarpmasıyla sızan dizel yakıtının (motorin) Şekil 2. Termokapıl montaj noktaları MAKALE