Yangın ve Güvenlik Dergisi 228. Sayı (Ocak-Şubat 2022)

50 YANGIN ve GÜVENLİK • Ocak-Şubat / 2022 senaryo 2 ve senaryo 3 arasındaki Harry’yi karşılaştıra- rak, mutfağa özel su spreyinin normal olanlardan daha kullanışlı olduğu gibi suyun maliyeti de daha az olduğu görülmektedir. Yangının büyüme sürecine göre, yangının başlangıç aşamasında yangın küçük ve yangın söndürme etkiliydi, yangın büyüdükçe su spreyi daha ez etkili olmuş- tur. Bu nedenle, senaryo 3 ve senaryo 4 karşılaştırıldığında, Senaryo 3’de sıcak dumanın sıcaklığı 74°C’dan yüksek olduğunda su spreyi etkinleştirilmiş, senaryo 4’de yangın alarmı çaldığında su spreyinin etkinleşme süresi 30 sn. daha az olmuştur. Senaryo 4’ün HRR pik noktası 32.4 sn. de 2.52 kW idi ve bu, bu makalede incelenen diğer yan- gın senaryolarından daha güvenliydi. Değişik sahnelerde yangının gelişmesinin araştırılmasında, dumanın sıcaklığı yangın kaynağının üzerindeki ve egzoz kanalı boyunca olan duman referans alınarak incelenmiştir. 4.2. Duman sıcaklığı Su spreyi olmadan, Şekil 4'te gösterildiği gibi mutfak alanındaki yangın serbestçe büyümektedir. Egzoz kana- lındaki duman sıcaklığı ve yangın kaynağının üzerindeki sıcaklık Şekil 4'te gösterilmiştir. Yangın kaynağı sıcaklığı TC-ig-1'den TC-ig-4'e işaretlenmiştir ve sıcaklık değerleri, Şekil 4A'da gösterildiği gibi yangının büyümesi boyunca yükselmektedir. Farklı yükseklikteki sıcaklığın karşılaştırıl- masında, TC-ig-2'nin değeri diğerlerinden daha düşüktür ve TC-ig-4, TC-ig-1 hariç ikinci en yüksek sıcaklığa ulaş- mıştır. Yangın sürecinde yağ kaynama sıcaklığı 200.0° C olarak kabul edildiğinden, buna göre alev yüksekliği pişirme tezgâhının yaklaşık 2.0 metre üzerine kaynamayla yükselmiştir. Bu şekilde TC-ig-2 ve TC-ig-3'ün sıcaklık değerleri, alevin iç kısmında olan TC-ig-1 ve TC-ig-4'ten daha düşük- tür. Şekil 4A'nın sonucu, mutfak yağı yangınında alev yüksekliğinin, 300°C tutuşma sıcaklığı olan, ahşap tavanı tehdit etmek için yeterince yüksek olduğunu göstermiştir. Ahşabın sıcaklık etkisiyle bozulması (pirimiz) diğer bir karmaşık süreç olduğundan, bu simülasyon süreci dikkate alınmamıştır. Şekil 4B'de gösterildiği gibi, egzoz kanalındaki sıcaklık değeri incelenmiştir. Yangın kaynağının üstündeki sıcaklık farkları incelendiğinde egzoz kanalındaki sıcak dumanın sıcaklık değeri yangın kaynağının üzerindeki sıcaklıktan daha yumuşak dağılım göstermiştir. Sıcaklık değeri eğimi yaklaşık olarak paraleldir, bu da egzoz kanalındaki sıcak- lığın katmanlar halinde olduğunu ve egzoz kanalında alev olmadığını işaret edebilir. İlave olarak çeşitli yangın senaryolarındaki sıcaklık değişiklikleri incelenmiş ve su spreyinin etkinliği karşılaştırılmıştır. 4.3. Çeşitli yangın senaryolarının karşılaştırılması Tablo 1’de görüldüğü gibi, normal su spreyi ve mut- fak su spreyi yangın süreçlerinde kullanılmıştır. Yangın senaryosu kurulumunda mutfak odasının merkezinde, zeminden 3 m ~ 4 m yükseğe, iki adet normal su spreyi asılmıştır. Normal su spreyi, fritözün ana koruma olma- masına rağmen, tüm mutfak odasını koruması gerekir. Fritözün üzerine monte edilen mutfak su spreyleri, mutfak yağı yangını koşullarına özel koruma yöntemi olarak kulla- nılmıştır. Tutuşan fritözün üzerindeki termokapıllar tara- fından elde edilen yangın sıcaklığı Şekil 4A'da gösterildiği gibidir. Bu bölümde, çeşitli yangın senaryolarının yangın kaynağı sıcaklığı gösterilmiş ve yangın kaynağı sıcaklıkla- rının pik noktaları Şekil 5’de işaretlenmiştir. Senaryo 1 ele alındığında, yangın kaynağı sıcaklığı pik noktası, yaklaşık 1200 sn. bir zaman noktasında 394.37°C'dir, bu yakıtların tamamen yandığını göstermektedir. Senaryo 2’deki normal su spreyi durumunda, yangın kaynağı sıcaklığı pik nok- tası, yaklaşık 1000sn. bir zaman noktasında 260.34°C'dir. Normal su spreyi mutfağın merkezine monte edilmiştir ve bu da bu yangın koşullarında yangın kaynağından çok uzaktır, faaliyete geçme süresi yangını başlangıç aşa- masında kontrol etmek için çok geçtir. Buradan hare- ketle, senaryo 2 ve senaryo 3 arasındaki sıcaklık eğrileri, akış oranı 320 L/dk. olan normal su spreyi ve akış oranı 24 L/dk. olan mutfak su spreyi etkinliği karşılaştırılmış ancak sıcaklık değeri eğriyi tersine göstermiştir. Yangın kaynağı sıcaklığının pik noktası, Şekil 5’deki mavi eğrinin işaret ettiği gibi, 750 sn. zaman süresi sonunda 127.99°C dır. Aktivasyon süresine en önemli etki sprey etrafındaki duman sıcaklığıdır. Mutfak su spreyinin aktivasyon süresi normal su spreyinden daha önce olduğundan, senaryo 2 ve senaryo 3 ile belirtilen sonuç mutfak su spreyinin normal su spreyinden daha iyi olduğunu kanıtlayamaz. Su spreyinin Şekil 3. Değişik yangın senaryolarında ısı açığa çıkış oranları MAKALE