Yangın ve Güvenlik Dergisi 229. Sayı (Mart 2022)

50 YANGIN ve GÜVENLİK • Mart / 2022 GÖRÜŞ 9 Ocak 2022 sabahı New York, Bronx'ta, Tiebout Bulvarı yakınlarındaki 333 Doğu 181. Sokak'taki 120 üniteli Twin Parks North West apartmanında yangın çıktı. 3’üncü kattaki dubleks bir dairede çıkan yangın baca etkisi ve havanın soğuk olması nedeni ile de hızla bina üst katlarına yayıldı. 19 katlı apartmanda oluşan zehirli duman solunması sonucu 9'u çocuk 19 kişi öldü. 60’tan fazla kişi yaralandığı, 15'inin durumunun ağır olduğu haber kanallarına düştü. Bu trajedi 11 Eylül İkiz Kuleler’den sonraki en büyük felaket olarak belirtildi. Bronx yangının arka planında (duman yönetimi, yangın merdiveni, alarm, yangın kapısı, springler otomatik sön- dürme sistemi ) gibi teknik sorunların yanında sosyal sorun- lar, göçmen sorunları, yoksulluk ve eğitimsizlik, ihmal var. Çoğunlukla göçmen Gambialı Müslüman'ların yaşadığı bir bina. UL ( Under Labratory ) gibi saygın bir elektrikli aletlerin test standardı olan bir yapı içinde, şimdi “yangının sebebi kalitesiz elektrikli ısıtıcı kullanıldı, lityum bisiklet şarjından çıktığı’’ odağında tartışılıp ,sistemik sorunların üstü örtülmektedir. Bir süre sonra binalar çok eski diyerek kentsel dönüşüm başlatacaklardır. Binanın sahibi ve yöne- timi Bronx belediye başkanına emlak danışmanlığı yapan firma olduğu belirtilmiştir. 1972 yılında yapılmış bina için ısıtma sistemi sorunları olan, yangın ihbar sistemlerinin çoğu zaman çalışma- dığı, springler yangın söndürme sisteminin çalışmadığını belirten açıklamalar yapıldı. Yapılması gereken tatbikatlar yapılması gerekirken yoksul, göçmen insanları yaşadığı bu binada gerekli önlemlerin alınmadığı ortaya çıktı. Bronks itfaiyesi 3 dakika içinde ulaşmasına rağmen 19 kişinin ölmesi binada duman yönetimi yapılamadığı ve baca etkisi ile kısa sürede üst katlara çıktığı anlaşılmakta. Ölümlerin çok büyük bir bölümü karbon monoksit zehir- lenmesinden olmuş, aynı aileden 4 kişi ölmüş ,yaşlı insanlar ve engelli insanlar, evcil hayvanlar zarar görmüş bina afet planının iflas ettiği gözlemlenmiştir. Binada tekerlekli sandalye ve yürüteç kullanan çok sayıda insan olduğu belirtilmiştir. 120 daireli bir binada ortalama 4 kişi üze- rinden düşünülse 500 kişiye yakın bir topluluğun olduğu bir risk yönetiminden bahsediyoruz. Ancak dairelerinin kapısı, ve zon yangın kapıları olması gerektiği gibi kendi kendine kapanmadı. New York Times'a göre, yangından çıkan kalın duman, 15. kattaki açık bir merdiven boşluğu kapısı nedeniyle tüm binaya çekildi. Bir FDNY sözcüsü, "Üst katlardaki o kapıyı açık tutarsanız, bu size gerçekten baca gibi bir baca etkisi verecektir ve olan da bu" dedi. Building Code’lar yangın zonlarının özelliklerini, mal- zemelerini tanımlayan bir standart olarak var iken UL/ FM gibi test standartları yürürlükte iken, eski binalarda renüvasyonlar çok pahalı olduğu için yapılamadığından bu tür facialara zemin hazırlamaktadır. Şimdi bu yangın sonrası Bronx’da segregasyon / soylulaştırma projelerinin yapılması muhtemeldir. Bronx’daki yoksul, göçmen halkın oradan tasfiyesi ile gerçekleşecek neoliberal bakış açısının hayata egemen olacağı kuvvetli olasılıktır. New York Bronx Yangının İşaret Ettiği Gerçekler M. REMZİ ÇELİK Saven Teknik