sayesinde kazanılır. Bazı "air-handling" sistemlerinin ufak yangınlar veya sprinkler sistemi ile korunan binalarda çalışabilmesi yanında, büyümekte olan bir yangında bütün dumanın dışarıya tahliye edilmesini beklemek gerçekçi olamayabilir. Sonuç olarak, birçok karar verme mekanizması bu duman kontrolü kavramını NFPA 92A standartındaki tavsiyeler ile yer değiştirmiştir. Mekanik sistemler, duman kontrol sisteminin bir parçası olacak ise, damper yerleri. ve yangın alarm sistemi ile koordine edilmelidir. Duman kontrol sisteminin zonları, sprinkler ve yangın alarm sistemi zonları ile koordine edilmeli ve böylece doğru zonun kontrol edilmesi sağlanmalıdır. Eğer egzoz hattı üzerinden duman ve yangın damperleri kapanır ise, en çok istenildiği zaman duman kontrol sistemi çalışmayabilir. Dahası, duman kontrol techizatı yüksek sıcaklıklara dayanabilmeli ve böylece bir yangın ilerleme sürecinde çalışabilmelidir. Duman kontrol sistemi, aynı zamanda bir yanmanın kontrol edilmesi ve söndürmeden sonra da kontrol edilebilmelidir. Böyle bir durumda duman kontrol sistemi el ile çalışan bir sistem olabilir, sadece "kurtarma" için kullanılabilir. Duman kontrol sisteminin uygulama amaçları tasarımın ilk aşamasında tespit edilmelidir. Eğer • tasarım ekibi duman kontrolünde kendi bildikJeri bir yola başvururlarsa, fakat otoritelerin değişik bir beklentisi var ise aradaki uyuşmazlık bina açılana kadar ortaya çıkmayabilir ve onaylama işlemi gecikebilir. Bu yüzden dokümantasyon, tasarım ve yapım işleri sırasında ortadan kaldırılacaktır. Yüksek binalarda duman kontrol sistemlerinin performansını artıracak ve sistemlerin diğer yangından korunma sistemleri ile olan etkileşiminin nasıl olacağının tayini konusunda çalışmalar devam etmektedir. a) Duvar ve Zemin İçin Yangın Damperleri (FD) Bina kodları 2 saat yangına dayanıklı duvar ve seminierin HVAC kanal ve açıklıklar tarafından delindiği noktalarda yangın damper kullanımı gerektirmektedir. Bazı bina kodları 2 saatin altındaki bölmelerde de yangın damperi istemektedir. - 1 .5 saat yangına dayanıklı damperler (3 saatden daha az yangına dayanıklı duvar ve bölmelerde kullanım için) -3 saat yangına dayanıkJı damperler (3 saatden daha fazla yangına dayanıklı duvar ve bölmelerde kullanım için) (Şekil 4'te kalkan tipte yangın damperleri görülmektedir.). Sistemde hava hızları kalkan tipte yangın damperlerinin kapanma ratingini geçiyorsa o zaman çok kanatlı tipte FD35 ve FD60 yangın damperlerinin kullanılması gerekmektedir. b )Tavan Yangın Damperi-Radyasyon Siperliği (CFD) Yangına dayanıklı tavanlar zemini ve yapıyı alevlerden ve ısıdan korur. Ancak diffüzör, menfez, hava dönüşü gibi HVAC açıkJıkları tavanı deler. Bu durumda delinen açıklıkların yangın ve ısıdan korunması gerekmektedir. Asma tavan açıklıklarının her zaman kanal bağlantısından daha büyük olması nedeniyle yalnız yangın damper uygulaması yeterli değildir. Geleneksel yangın damperleri alevleri durdurur; ancak ısıyı durduramaz. Bu neden ile geleneksel yangın damperlerinin yangına dayanıklı tavanda kullanılması uygun değildir. Üstte diffüzörde ve çelik tavanda radyasyon engeli sağlayan, altta ise çelik tavanda batanniye şeklinde izolasyon ve diffüzörde radyasyon engeli sağlayan CFD yuvarlak ve dikdörtgen tavan yangın damperi görülmektedir. UL tavanda ısıya karşı ve yanı zamanda alevler karşı koruma sağlayan bu damperlere 3 veya daha az yangına dayanma ratingi vermektedir (Şekil 5). c ) Duman ve Yangın Birleşimi Damperler Duman yönetim ve duman kontrol sistemlerinde tavsiye edilmektedir. Yeni yüksek binalarda duman yönetimi ve yangının hapsedilmesi projesinin ------ ------- YANGIN VE GÜVENLİK 92 SAYI 23 ---- ---------- ---
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=