Yangın ve Güvenlik Dergisi 230. Sayı (Nisan 2022)

40 YANGIN ve GÜVENLİK • Nisan / 2022 Car and Driver dergisine göre kurum, Nisan 2019 itibariyle 103 yaralanma ve en az bir ölümle sonuçlanan 3.125 yangını belgelemiştir. Kia ve Hyundai yangınları iki sorundan sorumlu tutuluyor. Bazı araçlarda motorların içindeki yağ geçitlerinde metal talaşları bırakan hatalı parçalar var. Motorlar takılabilir ve bir yangın çıkabilir, Atiyeh (2020). Bir başka büyük otomobil üreticisi olan Ford, 1990dan beri yangın riskiyle ilgili milyonlarca otomobil ve kamyo- neti etkileyen büyük bir seride aracı geri çağırmak için bildiri yayınladı. 2018 yılında Ford tamamen farklı yangın riskleri için iki geri çağırma yaptı. Eylül 2018'de şirket, Kuzey Amerika'da 2 milyon F-150'yi emniyet kemerlerin- deki yangın riski nedeniyle eri çağırdı. Emniyet kemerin ön germe veren mekanizma bir çarpışma sırasında kemeri yerine kilitlemek için patlayıcı bir elektrik yükü gönder- mekteydi. Ford cihazlardan gelen 23 duman veya yangın ihbarı aldı. Geri çağırmadan önce herhangi bir yaralanma bildirimi yoktu. Aralık 2018'de Ford, korozyona uğramış motor bloğu ısıtıcıları en az üç yangına neden olduğu için, 874.000 tam boyutlu (full-sized pickup trucks) (taşıma kapasitesi 4,5 tonun üzerinde olan) kamyoneti geri çağırdı. Geri çağırma öncesinde bildirilen herhangi bir yaralanma yoktu. Şirket Nisan 2019’da ikinci kez bu kamyonlardan 300.000 adedini geri çağırmak zorunda kaldı zira şirketin ısıtıcı bloğu problemini çözmek için kullandığı araçlar diğer diğer kablolara zarar verdi, Barlett (2018). Jeep firması tüketici avukatları ve hükümetin şiddetli yanma sonucu ölümler ve yaralanmalar ile bağlantılı olarak SUV araçlarını geri çağırma çağrılarıyla mücadele etmek için yıllarını harcadı. Şirket, 2013'te mücadeleden vazgeçti ve 2002'den 2007'ye kadar 1.56 milyon Liberty SUV'u ve 1993'ten 2004'e kadar Grand Cherokee'leri geri çağırdı. Ancak sorunlar yılar sonra da devam etti. SUV araçlarda arka tamponun arkasına yerleştirilmiş plastik gaz tankları vardı ve arka taraftan olan çarpmalarda parçalanıp patla- yabilirlerdi. Ulusal Karayolu Trafik Güvenliği İdaresi 90 çarpışma kazasında 75 ölüm ve 58 yaralanma olduğunu bildirdi, Turner (2018). Günlük olarak birçok itfaiye teşkilatın yaptığı birçok müdahale, otoyol kaza bölgelerine veya karayolu araç yangınlarına yöneliktir. Yangının meydana geldiği çar- pışma kazaları nispeten nadir olmasına rağmen, motorlu araç kazalarındaki yangınlar uzun zamandır ilgi ve endişe konusu olmuştur. Doğası gereği, yangın meydana gelmesi motorlu araç kazalarında yaralanma riskini önemli ölçüde artırabilir. Çarpışmalarda yangın olayı, araçta bulunan yolcuların, sıkışmış kapılar veya diğer çökmüş araç yapı elemanları nedeniyle, araç içinde sıkışmaları ile özellikle endişe vericidir. Yangın ayrıca kazalarda, araçta bulu- nanların yaralanma nedeniyle kendilerini kurtarmaları engellendiği için de bir endişe kaynağıdır. Bu örneklerin her ikisinde de, yangının varlığı, çarpma etkisi kuvvetlerin meydana getireceği yaralanmaların ötesinde yaralanmayı artırmada önemli bir potansiyele sahiptir, William (1946). Yarattığı tehlike ve yayılma hızı nedeniyle, yangın baş- ladıktan sonra potansiyel kurtarma çabalarına güvenmek yerine, kazalarda yangınlarının meydana gelme riskini azaltmaya çalışmanın tercih edilmesi gerektiği çok açıktır, William (1946). 4. YOL GÜVENLIĞI Otoyol Servis Devriyelerinin, karayollarında bir araç yangınına müdahale ederken, olay yerine yaklaşan trafiğe, yanan araçlardan dökülmeler, dumanın görüşü zayıflat- ması, olası patlamalar ve enkaz gibi, araç yangınından kaynaklanan tehlikeler olarak dikkate alması gereken bir- çok etmen vardır. Trafik kontrolü erken oluşturulmalı ve bu hususlar göz önünde bulundurularak planlanmalıdır. Karayolunda yapılan herhangi bir müdahalede, olayda aktif bir yangın mevcutsa, müdahale edenin durumun far- kında olması görevin güvenli bir şekilde yerine getirmesinin anahtarıdır. Diğer müdahalelerin önlenmesi ve olaya dâhil olan araçların emniyetli bir şekilde konumlandırılması yan- gın söndürme görevlerini yerine getirmek için yeterli alana ihtiyaç duyacak olan itfaiyecilerin güvenliğinde hayati bir rol oynayacaktır. İtfaiye personeli, yangın söndürme faaliyetlerinde bulunurken yangına dirençli geri yansıtıcı malzeme giymelidir. Buna karşılık, itfaiyeciler, yangına, aleve, ısıya veya tehlikeli maddelere maruz kalmadıkla- rında yollarda ve otoyollarda görünürlüğü yüksek giysiler kullanmalıdır Svetlík (2017). Servis devriyeleri için dikkate almaları gereken bir başka husus da araç yangını kazalarında, olayı bloklarken ve emniyetle mevkilendirirken servis devriyeleri ve yangın donanımlarının yukarıya, rüzgâr üstüne (rüzgârın geldiği yöne) ve devriye yangınla mücadele ederken gerekli olan emniyetli ve yeterince geniş bir alana konuşlandırılmala- rıdır. Bu zor bir işlem olabilir ve böyle durumlarda şart- lar hızla değişebilir. En iyi uygulama müdahale edilecek araçlara çok yakın park etmemek ve yanan araçlardan minimum mesafede olmak diye belirtilmektedir. 5. SONUÇ İstatistikler neden bu kadar önemlidir? Çeşitli kaynak- lardan veri toplayarak, tüm dünyadaki yangın sorununun durumu ve kapsamı hakkında bilgi ve analizler elde edile- bilir. Bu bilgiyle donanmış itfaiye hizmetleri, programları MAKALE