Yangın ve Güvenlik Dergisi 233. Sayı (Eylül 2022)

16 YANGIN ve GÜVENLİK • Eylül / 2022 Amerikan Çevre Koruma Dairesi, özellikle üçüncü kattan daha aşağıdaki evlerin radon gazı yönünden araş- tırılmasını önermektedir. Radonun kanser yapıcı etkisi, evdeki radon düzeyinin dışında, kişinin evde ne kadar zaman geçirdiği ve sigara içip içmediği ile de ilişkilidir. Radondan korunmak için evler sık sık havalandırılmalı; özellikle bodrum katlardaki taban ve duvar çatlakları kapa- tılmalı ve yeni yapılan binaların radona dirençli olmasına dikkat edilmelidir. Evin altındaki radonu çekerek dışarı veren havalandırma sistemleri de işe yaramaktadır. Anayasamızın 56. Maddesinde “Herkes, sağlıklı ve den- geli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir.” denilmektedir. Yine ülkemizin imar, planlama, yapı üretim ve denetim süreçlerini düzenleyen temel kanun niteliğindeki 3194 sayılı İmar Kanunun amaç maddesinde; “Bu kanun, yer- leşme yerleri ile bu yerlerdeki yapılaşmaların; plan, fen, sağlık ve çevre şartlarına uygun teşekkülünü sağlamak amacıyla düzenlenmiştir.” şeklindedir. Ancak tüm bu düzenlemelere rağmen Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ne planlama, ne zemin ve temel araştırmaları, ne proje, ne de yapı üretim ve denetim süreçlerinde radon gazı etkilerini bertaraf edecek herhangi bir düzenleme gerçekleştirme- miştir. Çevre ve Şehircilik Bakanlığının bu vurdumduymaz tavrı nedeniyle her yıl 2.300’ü aşkın insanımız, radon gazı etkilerine bağlı kanserlere yakalanarak yaşamını yitirmeye devam ediyor. U.S. Environmental Protection Agency (EPA)'ya göre, maksimum "kabul edilebilir" güvenli bir radon seviyesi 4.0 pCi/L'dir. radon seviyesi 4.0 pCi/L veya daha düşük olan bir evde yaşayan bir kişinin yaklaşık 1000'de 7 hastalanma şansı vardır. Öte yandan, radon seviyesi 20 pCi/L veya daha yüksek olan bir evde yaşayan bir kişinin akciğer kanserine yakalanma şansı 1000'de 36'dır. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), dünya çapında 30'dan fazla önde gelen bilim insanı tarafından yapılan üç yıllık bir araştırmaya dayanarak 2,7 pCi/L'lik bir eylem seviyesi belirlemiştir. Türkiye radon gazı risk haritaları jeoloji biliminde yaşa- nan gelişmeler çerçevesinde yeniden ele alınmalı, MTA Genel Müdürlüğü, Sağlık Bakanlığı, Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, AFAD Başkanlığı, Üniversitelerimizin ilgili bölümleri ile TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası yetkililerinden oluşan bir heyet tara- fından, “ Türkiye Radon Gazı Tehlike Haritası” yenilen- melidir. Sonuç olarak; yıllardır akciğer kanserlerinin ana neden- lerinden birinin binalarda radon gazı birikimi olduğu bilinmesine, hatta her yıl ülkemizde depremlerden daha fazla insanımızın yaşamına mal olan radon gazının, top- lum sağlığı üzerinde etkilerini önlemeye yönelik bina ve bina türü yapıların etüt, projelendirme ile yapı üretim ve denetim süreçlerinde herhangi bir tedbirin Çevre ve Şehir- cilik Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığı tarafından alınmaması kabul edilemez. Toplumun sağlığını tehdit eden, sigaradan sonra akci- ğer kanserlerin temel nedeni olan radon gazı etkilerinden toplum korunmalıdır. KAYNAK: https://www.memorial.com.tr/saglik-rehberi/evinizdeki-radon-gaz- tehlikesinden-korunun -- https://www.jmo.org.tr UZMAN GÖRÜŞÜ