Yangın ve Güvenlik Dergisi 233. Sayı (Eylül 2022)

30 YANGIN ve GÜVENLİK • Eylül / 2022 Tablo 4. 1-12. Senaryolarda yayılan dumana ilişkin gözlemler * Bu durumda, duman tabakası ara yüzünün en düşük termokapıldan daha aşağıda olması nedeniyle tabakalaşma bozulmuştur. Havalandırma Senaryosu Geri Tabaka Oluşmasının uzunluğu (m) Yayılan dumanın toplam boyutu (m) En düşük duman tabakası ara yüzü konumu (m) 1 (yukarı yönlü) 2 (yukarı yönlü) 3 (yukarı yönlü) 4 (yukarı yönlü) 5 (yukarı yönlü) 6 (yukarı yönlü) 7 (aşağı yönlü) 8 (aşağı yönlü) 9 (aşağı yönlü) 10 (aşağı yönlü) 11 (aşağı yönlü) 12 (aşağı yönlü) 27 30 32 42 40 30 118 119 112 158 118 125 237 210 218 250 220 216 180 140 210 180 250 169 2,3 2,7 2,5 2,0 * * 2,1 * 2,2 * * 0,9 sağlamak için dumanın dağılımını kısa bir uzunlukla sınır- landırmak elde edilemez. Senaryo 8’deki duman dağılım uzunluğu, 9. senaryodakinden kısadır ama tabakalaşma, 9. senaryoda iyi sağlanırken 8. senaryoda öyle değildir. Dolayısıyla, duman havalandırma stratejisinin özel tasarı- mının belli bir tünel için tasarım yangınının yerini de göz önünde bulundurmalıdır. Termokapıl ağacı ölçümlerinden ısının dağılımının yüksekliğin fonksiyonu olarak elde edilmesiyle, duman tabakası ara yüzünün konumu Denklem (2) olarak sunulan N-yüzde kuralı [10] kullanılarak hesaplanabilir. Duman tabakası ara yüzünün konumunun hesapla- maları, Denklem (2) kullanılarak Şekil 10’da gösterilmiştir. Burada N değeri için 80 ve 20 kullanılmıştır. N değeri ne kadar düşükse, duman tabakası ara yüzünün konumu da o kadar düşüktür. Hesaplanan duman tabakası ara yüzü konumunun tüm konumlar için 2,5 m’den büyük olması, deney sırasında gerçekleştirilen gözlemlerle uyumludur. 4. ÖZET VE SONUÇLAR Tünelin deneyde yer alan kısmındaki yangınların oluş- turduğu duman ve sıcak gazın uzaklaştırılmasında çapraz duman havalandırma sisteminin etkinliğini incelemek için tam ölçek yangın deneyleri gerçekleştirilmiştir. Sıcaklık profilleri, duman tabakası ara yüzünün konumu ve hava akış hızına ilişkin verilerin tünelin uzun bir kesiti boyunca toplanması farklı havalandırma stratejilerinin etkinliğinin karşılaştırılmasını mümkün kılmıştır. Bu çalışmadan elde edilen sonuçlar şunlardır: (1) Ayarlı çapraz acil durum havalandırma sistemi, karma- şık bir tünelde dumanı kontrol etmek için kullanılabilir. Dumanı görece kısa bir mesafede hapsetme kabiliyetine sahiptir ve tünelin sakinlerine dumanın sebep olduğu tehdidi sınırlandırır. (2) Tünelin kademesinin ve trafik akış yönünün duman yayılımının boyutu üzerinde önemli bir etkisi vardır. Tünel duman havalandırma sisteminin tasarımında bu faktörün açıklamasının yapılması gerekmektedir. (3) İki yangın kaynak boyutu arasında yangının aşağı (2) Şekil 10. 9. Senaryoda duman tabakasının hesaplanan yüksekliği. Duman Tabakasının Yüksekliği (m) Yangın Kaynağından Uzaklık (m) ÇEVİRİ MAKALE