Yangın ve Güvenlik Dergisi 233. Sayı (Eylül 2022)

34 YANGIN ve GÜVENLİK • Eylül / 2022 ÇEVİRİ MAKALE VLADIMIR KUBINYECZ - CATALIN TEODOSIU Bükreş İnşaat Mühendisliği Teknik Üniversitesi Acil Durumlarda Metro Ağlarının Havalandırma Sistemleri Hakkında Nümerik Çalışmaların Gözden Geçirilmesi 1. GIRIŞ 1 863 yılında Londra’da ilk metro hattının inşa edil- mesinden bu yana metro, kalabalık şehirlerde hızlı ulaşım ve şehir trafiğinin ferahlaması için bir çözüm olarak dünya çapında uygulanmaktadır. Uluslararası Toplu Taşıma Birliği, 2017 yılının sonunda 56 ülkeden 178 şehrin metro ulaşımını kullandığını ve metroların her gün ortalama 168 milyon abonman sahibine hizmet verdiğini hesapladı [1]. Aynı rapora göre, 2000 yılından bu yana, metro istasyonlarının toplam sayısı %70 artarak 11.084 istasyona hizmet veren toplam 13.903 km tren yoluna ulaş- mıştır. Evrimin bir parçası olarak, aynı birlik Nisan 2019’da “Metro Otomasyonu hakkında dünya raporunu” yayınladı [2] ve Şangay’da Pujiang Hattının açılmasıyla otomatik- leştirilmiş metroların 2018 yılında 1000 kmmihenk taşına ulaştığını ortaya koydu. Aralık 2018 itibarıyla, dünyanın metro sistemlerinin neredeyse çeyreğinde en az bir tam otomatikleştirilmiş hat çalışır durumdaydı. Bu da 2016’dan bu yana %27’lik bir artışa işaret etmekteydi. Günlük kullanıcı sayısının fazlalığını göz önünde bulun- durduğumuzda, bu kapalı ortamda güvenlik sorunları ortaya çıkmaktadır. Trafik yönetim sistemlerinin hatalı işlemesi, teknik arızalar ya da kundakçılar ya da terör saldırıları nedeniyle yangınlar çıkması sebebiyle olaylar meydana gelebilir. 1960 yılından bu yana sadece terör saldırılarının sebep olduğu kurban sayısı 2000’in üzerinde ölü ve 13.500’in üzerinde yaralıdır [3] ve çoğu, saldı- rıyı takip eden yangın ya da istasyonda yayılan yüksek zehir konsantrasyonu nedeniyle olmaktadır. New York metrosunda, Metropolitan Toplu Taşıma Müdürlüğünün yıllık raporuna göre, 698’i raylarda olmak üzere yangın sayısı 963’e yükselmektedir [4]. Yangının sebep olduğu acil durumlar halinde metro sistemi içerisindeki insanları koruyabilmek için, peron ayırıcı kapılar (PSD) gibi diğer ek koruyucu önlemlerin yanı sıra havalandırma sisteminin de sürekli olarak etkin bir şekilde çalışmaya uyarlanması gerekmektedir. Peron ayırıcı kapılar, tünel ile istasyon arasında bir bari- yer oluşturmak için takılmaktadır. Bunlar yerden tavana kadar tüm mesafeyi kaplamıyorlar ise platform kenar kapıları (Platform Edge Doors_PED)) olarak bilinirler. İlk