Yangın ve Güvenlik Dergisi 234. Sayı (Ekim 2022)

43 YANGIN ve GÜVENLİK • Ekim / 2022 Her yöntem kendine özel sisteme, avantajlara ve deza- vantajlara sahiptir. Bu özelliklerinden dolayı, kullanım ve uygunluk bölgeleri de birbirlerine göre değişmektedir. Bir bölgeye yangın söndürme sistemi dizayn edilirken, alan büyüklüğü, içerisindeki makineler, cihazlar ya da diğer eşyalar, canlılar göz önünde bulundurulur, bunlara göre sistem belirlenir. Tasarlanan yangın söndürme sistemleri- nin belirlenmiş standartlara uygun olması gerekmektedir. Türkiye içinde bir karasal tesis ya da bina ise TSE Stan- dartlarını, gemi için ise, IMO ve seçilmiş, denetiminde bulunulan Class kuruluşunun kendi standartlarını karşı- lamalıdır. YANGIN POMPASI VE DEVRESI Makine dairesinde bulunan güçlü bir yangın pompası, 10 bar civarında bir basınca sahip deniz suyunu, geminin bir çok yerini dolaşan borular vasıtası ile yangın söndürme istasyonlarına pompalar. Hazır bekleyen bu basınçlı su, ihtiyaç olan bölgedeki valf açılarak, bağlı olan hortum vasıtası ile yangına müdahale için gönderilir. Geminin çeşitli yerlerine daha büyük söndürme istasyonları da kurulmaktadır Bu sistem manual yöntemdir. Pompa elle çalıştırılır, valfler elle açılır ve yangına hortum tutularak müdahale edilir. CO 2 – KARBONDIOKSIT YANGIN SÖNDÜRME SISTEMI Karbondioksit boğucu, soğutucu ve oksijeni uzak- laştırıcı, bloke edici özelliklerinden dolayı, hızlı sonuç alınabilmesi için tercih edilmektedir. Bu yöntem makine dairesi gibi, ambar gibi bölgeler için kullanılmaktadır. Çünkü bu bölgeler kapalıdır ve sistem gazının tek bir kerelik kullanım imkanı olduğundan, tam etkili sonuç için uygundur. Karbondioksit, bulunduğu ortamdaki oksijeni bloke ettiğinden yangını hızla söndüdür . Fakat, müdahale bölgesinde insan olmamalıdır (Hayati tehlike mevcuttur). Bu yüzden, bu sistem bazı emniyet kuralları ve sistemleri ile donatılmıştır. CO 2 Tüpleri, müdahale bölgesinin büyüklüğüne göre hesaplanarak belirlenip, güverte hizasında, yaşam mahal- linden izole , emniyetli bir odada muhafaza edilmektedir. Tüplerin çıkışları bir manifold ile birleştirilerek, müdahale bölgesine borular vasıtası ile ulaştırılır. Makine dairesi ya da ambarlarda, seçilen bölgeler için homojen dağılımla, boru uçlarına püskürtme başlıkları ( Nozzle ) yerleştirile- rek uygulama elde edilir. CO 2 Tüleri 2 grup olabilir ve 2 müdahale imkanı sağlanabilir. Meydana gelen kapalı alan yangınına ( Genelde makine dairesi ) elle müdahelede başarısız olunduğunda, oraya karbondioksit göndermek son çaredir. Bu işlemden önce, o bölgede hiç insan kal- madığından emin olunması gerekmektedir. Gemilerde genel alarm sistemlerinin bir özelliği de CO 2 kodlu çıkış sesi üretmeleri ve bu durumda çalıştırılmalarıdır. Bunu da emniyete alan standart, CO 2 tüplerinin özel bir bölgeden, yangından ve tüplerden uzak, eminetli kapağı, içinde uzaktaki tüplerin seçilen gruplarını pnömatik bir düzenekle devreye alan valflerin bulunduğu bir kutu ile sağlamaktadır. Söz konusu kutunun kapağı açıldığında, genel alarm sis- temi tetiklenerek, CO 2 alarm kodunu çalmaya başlamakta, bunun ne anlama geldiğini eğitim ve talimlerden bilen personellerin makine dairesini terk etmesi sonrasında işlem gerçekleştirilmektedir. Sistem start edildiğinde, 20 saniye- lik gecikme sağlayan özel bir düzeneği vardır. CO 2 ’nun avantajı, neredeyse her türlü yangında kullanılabilmesi ve hızlı sonuç vermesidir. Tüplerin her yıl düzenli aralıklarla yetkili servislerce kontrol ettirilmeleri, ayrıca her hafta da gözle basınç ve doluluk seviyeleri takip edilmelidir. TEKNİK