Yangın ve Güvenlik Dergisi 236. Sayı (Ocak-Şubat 2023)

31 YANGIN ve GÜVENLİK • Ocak-Şubat / 2023 MAKALE tehlikesinde doğru ve yerinde kullanıldığı zaman büyük zararların meydana gelmesini önleyebilir. Herkes yangın söndürme cihazı (tüpü) alabilir, bu kolaydır. Ancak, doğru cihazı (tüpü),doğru zamanda, doğru nedenle, doğru ölçüde, sayıda ve kapasitede doğru şekilde almak, işte bu kolay değildir.Günlük yaşantımızda (evimizde, işyerinde, aracımızda) yaşanılan ve iş yapılan her türlü yapı, bina, tesis ve işletmenin, yapımı, işletimi, bakımı ve kullanımı safhalarında, belli bir yangın söndürme stratejisi ve planlaması doğrultusunda tedbirler kurgulanabilir.İnsanlı müdahale olanakları içinde yapılan bina içi, bina dışı sabit yangın söndürme su (boru) tesisatı /sistemi (yangın dolap- ları, hidrant sistemi) bu kurguda yer alabilir. İnsandan bağımsız müdahale olanakları içinde otomatik söndürme (yağmurlama / sprinkler) sulu söndürme sistemi veya itfaiye müdahalesi devreye girene kadar, yangına anında taşınabilir portatif yangın söndürme cihazı (tüpü) ile ilk müdahale ederek, çıkan yangının can ve mal kaybını en aza indirerek söndürülmesini sağlamak mümkündür. TAŞINABİLİR YANGIN SÖNDÜRME CİHAZI (TÜPÜ) Yeni satın alınacak yangın söndürme cihazının içinde bulunan söndürme maddesi ve kapasitesi belirlenirken gözetilecek unsurlar vardır. Bu unsurlar (yapının/ binanın/ tesisin (işletmenin)) özelliğine, yapıya, kullanım şekline, üretimine, hizmet verdiği sektöründe kullanıldığı yerin durumuna, tarihi kültürel varlık durumu ve yüksek tehlike sınıfına göre, (makine, cihaz, teçhizat, üretim maddesi, ürün kalitesi, tabiat ve çevre olayları, insan yönüne) göre değişmektedir. Tüm koşullara dikkat edilerek cihaz seçimi- nin uygunluğunun yerinde araştırılması, her türlü olağan ve olağan dışı meteorolojik ve iklimsel koşullarda, deprem, yangın, vb. tabiat olayları koşulları da gözetilerek günde 24 saat yılda 365 gün kesintisiz hizmet verebilecek özellik ve güvenilirlikte maksadına uygun cihaz alınması gerekir. Yangın söndürme cihazının içinde bulunan söndürme maddesi ve kapasitesi, çıkan yangının söndürülmesi, can ve mal güvenirliğini sağlanması için, yangın öncesinde ve sırasında alınacak ilk tedbir yangın söndürme cihazı (tüpü) olduğundan, korudukları değer, kendi değerlerinin çok üzerindedir. Bu yüzden malzeme seçiminde, satın alınmasında güvenirliği azaltıcı hataya neden olabilecek işlemlerden kaçınılması (hata) olmaması, TS EN standart- larına uygun olarak üretilmesi, tasarlanması, tesis edilmesi ve işletilmesi gerekir. Satın alma öncesi cihaz kapasite ve söndürme mad- desini belirlemeye yönelik planlama, tespit, satın alma, ilk teslim alma sırasında kontrol/test ve kabul şartları ile cihazların yerleştirilmesi, akabinde kontrol, bakım, kullanımı işleri uzun ve kapsamlı bir süreçtir. Bu süreçteki aksaklıklar ve hatalar çok disiplinli bir ekibin çalışması ile önlenebilir. Böyle bir süreçte yer alacak ekibin gerçekleşti- receği ilk çalışma risk değerlendirmesi olacaktır. Risk değerlendirme; alınan önlemlerin yerinde ve yeterli olduğunu göstermek için sonuçların yargı, yasal mevzuat, standart ve kriterlere karşı dikkate alındığı işlem- lerdir. İşyerinin / kuruluşların yangın risk değerlendirme yapmalarının nedeni, can ve mal güvenliği için ilgili yasal koşullara, mevzuata, standartlara uyulması, hangi önlem- lerin alınmasın gerektiğinin saptanmasıdır. Bir yangın risk değerlendirmesinden sonra yapılması gereken eylemler riskin düzeyine bağlıdır ve güvenlik yönetim sistemi ile yönlendirilir. Yangın risk değerlendirmesi sırasında şu soruların cevapları aranır: Ne ters gidebilir? Ne kadar ciddi olabilir? Olma olasılığı nedir? Olasılığı azaltmak için ne yapmalıyız? Bu soruların cevabı aranırken kayıp / zarara uğramayı en iyi tanımlayabilen, her biri ile ilgili riskleri değerlen- direbilen, önemli riskleri kontrol planlarını geliştirebilen, gerekli değişiklikleri yapabilen ve sistemi izleyebilen insan- lar ekibin parçası olmalıdır. İşyerinin / kuruluşun yönetim ekibi, iş güvenliği uzmanı / iş yeri hekimi ve çalışanları ekibin doğal üyeleri olarak tanımlanmalıdır. Kuşkusuz, iş güvenliği uzmanı / iş yeri hekimi, plan- lamacı yetkililer, risk analizcileri ve dış uzman firmalar / danışmanlar bu görevde yardımcı rol üstlenebilirler. Fakat sadece yöneticiler ve çalışanlar (operatörleri) özel işyerlerinin / kuruluşların tehlikelerini ve günlük risklerini gerçekten bilir. Çünkü bir işi en iyi yapan bilir. Kişisel önceliğe göre çalışılmayıp, paylaşarak çalışılması gerekir. Belirleyemediğiniz tehlike ve riskleri önlenemeyebilir. TAŞINABİLİR YANGIN SÖNDÜRME CİHAZLARI Taşınabilir yangın söndürme cihazlarını tanımlamak ve güvenli arzını düzenlemek üzere yürürlükte olan stan- dartlar vardır. Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik madde 99 taşınabilir (portatif -seyyar) el yangın söndürme cihazı /tüpü için (TS 862-EN 3) stan- dardını, taşınabilir (arabalı seyyar) yangın söndürme cihazı /tüpü için (TS EN 1866) referans göstermektedir. Bu stan- dartlarda taşınabilir yangın söndürme cihazları kapasite ve söndürücü maddeye göre tanımlanmıştır. 1- Portatif (seyyar) el yangın söndürme cihazı / tüpü 2- Arabalı seyyar yangın söndürme cihazı / tüpü 3- 1 Kg / 2Kg / 6 Kg / 12 Kg portatif el yangın sön- dürme cihazı / tüpü 4- 25 kg / 50 Kg seyyar arabalı yangın söndürme cihazı / tüpü