Yangın ve Güvenlik Dergisi 236. Sayı (Ocak-Şubat 2023)

46 YANGIN ve GÜVENLİK • Ocak-Şubat / 2023 2. DEĞERLENDİRME ve SONUÇ HAD analizi uygulayan yazılımlar bilgi kütüphaneleri ile çalışır. Kimyasal maddenin; yoğunluk, molekül ağırlığı, kimyasal formülü, özgül ısısı, kondüktivite, emisivite, absorpsiyon katsayıları, yanma ısısı, buharlaşma ısısı, kaynama noktası, alt yanma limiti (LFL) gibi kimyasal ve fiziksel özelliklerinin tanımlanması gerekir. Etil alkol, ase- ton, ksilen gibi sık kullanılan hidrokarbonların verilerine erişmek nispeten kolaydır. Ancak, (hidroksietil) metakrilat gibi kimyasalların bütün verilerine erişmek mümkün olmayabilir. HAD analizi yazılımları kolay veya mucize çözüm değildir. Kullanıcı problemde hangi bileşenleri tanımlarsa, HAD yazılımı onu hesaplar. Bir yazılımda aynı problem için aynı koşulları kullanan farklı uygulayıcıların hepsinin sonuçları farklı çıkabilmektedir. Dolayısı ile HAD hesap- lamasının sadece sonuçlarının değil, girdileri ile beraber sonuçlarının değerlendirilmesi gerekir. Problemin geometrisi, kimyasal bilgisi, havalandırma tesisat bilgisi, yazılımın çözünürlüğü, kullanacağı hesap- lama yöntemi çok iyi tanımlanmalıdır. Özellikle çözünür- lük değeri hesaplama için oldukça önemlidir. Çözünürlük arttıkça, hesaplanan hücre sayısı artmakta, dakikalar içinde bitecek bir çözüm saatlerce (örn. 16 saat) sürebilmektedir. Hatta probleme yanma senaryosu dahil edilirse hesaplama günlerce sürebilmektedir. Unutulmamalıdır ki, elde edilen çözüm, kesin sonuç değildir. Bu duruma rağmen, özellikle kapalı ortamda, çalışma alanı ve havalandırma koşulları iyi tanımlanırsa karmaşık durumlar için Zone sınırı hesaplamada faydalı bir araç olabilir. Arka plan konsantrasyonu (Background concentration) - çalışma alanında nerelerde gerçekleşebilir? - sorusunun cevabını ararken HAD analizi bir öngörü sağ- lar. Dolayısıyla, standardın bir sonraki sürümünde tablo ile çözüm yerine CFD hesaplamasının daha fazla ön plana çıkması beklenebilir. n 1. TS EN 60079-10-1:2021 Patlayıcı Ortamlar- Bölüm 10-1: Tehlikeli Bölgelerin Sınıflandırılması- Patlayıcı Gaz Atmosferler, Türk Standartları Enstitüsü, Şubat 2021. 2. ZALOSH, R., “Industrial Fire Protection Engineering”, Wiley, 2003. 3. Guidelines for Chemical Process Quantitative Risk Analysis, American Institute of Chemical Engineers, 2001. 4. Areal Locations of Hazardous Atmospheres Software, Technical Documentation, Amerika Birleşik Devletleri Ticaret Bakanlığı, 2013. 5. INGASON, H., Fire Dynamics In Tunnels, Handbook of Tunnel Fire Safety, 231. Londra: Thomas Telford Publishing, 2004. 6. MCGRATTAN, K., Fire Dynamics Simulator Technical Reference Guide, Sixth Edition, NIST. SP.1018-1. Gaithesburg: National Institute of Standards and Technology, 2015. 7. GÜLTEK, A.S., Boya Üretim Tesislerinde Endüstriyel Patlamalara Karşı Havalandırma Önlemi, IPRINTS 2016, Bildiriler Kitabı, 2016. 8. GÜLTEK A. S. , Temelli U. E. , Küçükosmanoğlu M. A., Tünel Yangınları ve Modellemesi, Yangın Ve Patlamanın Adli Bilimler Yönünden Değerlendirilmesi, Nobel Yayınevi, İstanbul, ss.167-180, 2020. 9. Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik, 19.12.2007 tarih ve 26735 sayılı Resmi Gazete. 10. Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması Hakkında Yönetmelik, 30.04.2013 tarih ve 28633 sayılı Resmi Gazete. KAYNAKLAR MAKALE