Yangın ve Güvenlik Dergisi 236. Sayı (Ocak-Şubat 2023)

51 YANGIN ve GÜVENLİK • Ocak-Şubat / 2023 MAKALE nan ürünün hangi pazarda kaça satılabileceği gibi soruları yanıtlayan akıllı tarım deneyimlerinin hayata geçeceği öngörülmektedir [8]. Mevcut uygulamalardan örnekler vermek gerekirse [16]: - California’da Vision Robotics’in geliştirdiği portakal toplama makinesi 3D yapay görme tekniğiyle her bir meyvenin yerini kaydedip ahtapota benzer sekiz robo- tik kola aktarmakta ve meyveler hızla toplanmaktadır. - Boston’da Harvest Automation seralardaki işleri otoma- tikleştirecek robot üretimine yoğunlaşmış durumdadır. Şirket uzun vadede ABD ve Avrupa’da tarımdaki manuel işlerin %40’ının kendi robotları tarafından yapılacak olmasını hedeflemektedir. - Fransa’da üzüm bahçelerini budamada, Japonya’da renk varyasyonuna göre olgun çilekleri seçerek her 8 saniyede bir çilek toplamada tarım robotlarından yararlanılmaktadır. - Sydney Üniversitesi Avustralya Tarım Robotiği Merkezi gelişmiş tarım robotları üzerinde çalışmakta, Avustral- ya’yı Asya’nın artan nüfusu için gıda tedarikçisi haline getirmeyi hedeflemektedir. Sonuç olarak tarım otomasyonun işçiliğe olan ihtiyacı azaltmasının yanında tarımı verimli hale getirip, çok daha az kaynakla yapılabilmesini sağladığı ileri sürülmektedir. Nitekim California’da badem toplamada tarım robotları- nın kullanımına başlanmasıyla birlikte çiftçiler domates gibi nazik ürünleri bırakıp badem üretimine geçseler de, tarım işçisi sayısı %11 oranında azalmıştır [16]. 3.2. İnşaat Sektöründe Yapay Zekâ Uygulamaları Günümüzde inşaat sektöründe yapay zekâ teknolojileri planlama ve tasarım, proje yönetimi, saha yönetimi, risk yönetimi, emniyet, program yönetimi, tedarik zinciri yönetimi, ekipman ve malzeme yönetimi, izleme ve bakım, kaynak yönetimi, taşeron yönetimi ve maliyet yönetiminde kullanılmaktadır [17]. Ayrıca yapay zekâ teknolojisiyle zenginleştirilmiş giyilebilir güvenlik sensörleri işçilerin düşme tehlikesine karşı uyarı vermekte; çalışanların hareketlerini takip edebilen görüntü analizi ile iş güvenliği kurallarına uyumsuzluk tespit edilebilmekte ve çalışanlar uyarılabilmektedir. İnşaat projelerinde en optimal sonuç- ların alınması için gelecekte kullanılacak teknolojiler arasında ise otonom araçlar yer almaktadır [18]. Markets and Markets tarafından yayımlanan bir raporda inşaat pazarındaki yapay zekânın 2018’deki 407,2 milyon dolardan 2023 yılına kadar 1,83 milyar dolara, %450’lik bir toplam büyümeye ve %35’lik bir yıllık büyümeye ulaşacağı belirtilmiştir [17]. İnşaat sektöründe işgücünün robot ikamesi önerisini destekleyen somut bir örnek olarak Komatso-Nvidia işbirliği verilebilir. Japon inşaat üreticisi Komatso’ya inşaat alanlarında yapay zekâ ile iş güvenliği sağlamada işbirliğinde olan Nvidia CEO’su Jensen Huang, “Yapay zekânın bir sonraki adımı otonom akıllı makineler olacak. Gelecekteki makineler çevrelerini algılayacak ve sürekli tetikte olacak, operatörlerin daha verimli ve güvenli bir şekilde çalışmasına yardımcı olacak. İnşaat ve maden endüstrileri bu ilerlemelerden büyük fayda sağlayacaktır.” açıklamasında bulunmuştur [19]. 3.3. Kitlesel İşsizlik Tehdidi ve Olası Çözümler Yapay zekâ ile geleceğe yönelik öngörü senaryoları çeşitli tehditleri ve fırsatları içermektedir ve tehditlerden biri kitlesel işsizliktir. OECD’nin yayımladığı son raporda üyesi olan 32 ülkede işlerin %14’ünün tamamen otomas- yona dayalı olması nedeniyle gelecekte robotların eline geçme riski taşıdığı aktarılmıştır ki, bu da 66 milyon kişi- nin işsiz kalması anlamına gelmektedir. Ancak OECD’nin İstihdam ve Sosyal İlişkiler Direktörü Stefano Scarpetta, teknoloji yüzünden kitlesel bir işsizliğin ortaya çıkacağını söylemenin abartılı bir öngörü olduğunu, otomasyonun asıl tehlikesinin kalifiye olmayan pozisyonlar üzerinde yoğunlaştığını söyleyerek, bazı insanların beceri sıralama- sında daha da aşağı düşebileceğini ifade etmektedir [20]. Diğer yanda Stephan Hawking, Guardian Gazetesi’nde yayımlanan makalesinde, “Dünyada gelir dağılımındaki adaletsizliğin otomasyonla birlikte daha da artacağını, şirketlerin daha az kişi çalıştırarak daha büyük kârlar elde edeceğini ve bunun sosyal olarak yıkıcı olacağını” öne sür- müş ve buna bağlı olarak yapay zekânın yaygınlaşmasının en çok orta sınıfı etkileyeceğini savunmuştur [21]. Oxford Martin Okulu tarafından gerçekleştirilen ve yapay zekâ ile robotik tarafından bilgisayarlaştırılma tehdidi altında olan işyerlerini inceleyen bir araştırmanın sonuçlarına göre de, ABD’de 2010’daki mevcut işyerlerinin yaklaşık %47’sinin büyük olasılıkla gelecek 10-20 yıl içinde bilgisayarlaştırıla- cağı öngörülmektedir [22]. Oxford ve Yale Üniversiteleri tarafından oluşturulan bir anket, “Conference on Neural Information Processing Systems” ve “International Conference on Machine Lear- ning”e katılan yapay zekâ araştırmacılarına gönderilerek, toplam 352 bilim insanından yanıt alınmıştır. Sonuçlar, önümüzdeki 45 yıl içerisinde yapay zekânın tüm işlerde insanlardan daha işlevsel ve yüksek performanslı olacağı tezini ortaya koymaktadır. Araştırma, makinelerin 2024 yılında tercüme işlerinde, 2026’da tez yazımında, 2027’de