Yangın ve Güvenlik Dergisi 237. Sayı (Mart 2023)

HABERLER 16 YANGIN ve GÜVENLİK • Mart / 2023 İGDAŞ Deprem Teknolojilerinde Tam Gaz İlerliyor İ GDAŞ Genel Müdürü Dr. Mithat Bülent Özmen, olası büyük Marmara depremi hazırlıkları çerçevesinde, İGDAŞ’ta son birkaç yıldır Türkiye ve dünyadaki son tek- nolojiyi hızla yaşama geçirdiklerini ve bunu kararlılıkla geliştirmeye devam edeceklerini belirtti. İstanbul Büyük- şehir Belediyesi (İBB) Başkanı Sayın Ekrem İmamoğlu tarafından, bugün kamuoyuna açıklanan “İstanbul Dep- rem Seferberlik Planı” toplantısının konuşmacıları arasında, İGDAŞ Genel Müdürü Dr. Mithat Bülent Özmen de vardı. Harbiye’deki İstanbul Kongre Merkezi’nde dün gerçekleştirilen toplantıda, İBB Başkanı Sayın Ekrem İmamoğlu’ndan sonra, diğer yetkili- lerle birlikte bilim insanları ve uzman- ların hazır bulunduğu davetlilere hitabeden Dr. Özmen, şunları söyledi: “Olası bir deprem anında doğal gaz hatlarının önemi aşikar. İGDAŞ olarak beklenen Marmara depremi önce- sinde güvenlik amacıyla, son birkaç yıldır pek çok çalışma yürütüyoruz. İstanbul’daki tüm doğal gaz altyapısı, İGDAŞ Uzaktan Gözlem-Kontrol ve Veri Toplama Sistemi (SCADA) merkezinden, 7/24 sürekli olarak izlenmektedir. Böylece şebekede olu- şabilecek tüm düzensizlikler, anında kontrol altına alınmakta ve deprem dahil, acil müdahale gerektiren durumlarda, doğal gaz akışı uzaktan kesilebilmektedir. Ayrıca İGDAŞ, bir ‘Deprem Erken Uyarı’ sistemine sahiptir. Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi’nin Marmara Denizi’nin kıyısında bulunan sensörleri ile TÜBİ- TAK’la birlikte geliştirdiğimiz 832 adet İGDAŞ ivme ölçeri, entegre bir şekilde çalışıyor. Bu sistemle deprem dalgalarının kıyıya ulaşmasından itibaren, depremin belli bir şiddet eşiğini geçmesi halinde, doğal gaz akışı otomatik olarak 832 ayrı noktadan kesilebilmekte. Böylece deprem sonrası yaşanabilecek doğal gaz kaynaklı yan- gın benzeri ikincil felaketlerin önüne geçilebilecektir.” Mevcut erken uyarı sistemine ek olarak, Kandilli Rasathanesi ile birlikte, “Fiber Optik Tabanlı Deprem Erken Uyarı Sistemi Projesi”ni geliş- tirdiklerini kaydeden Dr. Özmen, “Bu projeyle Marmara Denizi tabanında bulunan ve Adalar açıklarından geçen Ambarlı-Pendik arasındaki mevcut fiber optik kabloları, erken uyarı sensörü olarak kullanabileceğiz. Bu çalışma sayesinde olası bir Marmara depreminde, depremin gerçekleştiği yere bağlı olarak, 3 saniye ile 30 saniye arasında bir erken uyarı süresi elde edilebilecek” dedi. Geliştirilen sistemin yapay zekâ ve akıllı öğrenme sürecinin 2024 sonuna kadar tamamlanmasını öngördüklerini ifade eden Dr. Özmen, sözlerini şöyle sürdürdü: “Ayrıca, Marmara’nın batısında yer alan fiber optik kabloların da sisteme dahil edil- mesiyle erken uyarı süresinin artması planlanmakta. Diğer yandan dağıtım hatlarında; dünya standartlarına uygun yüksek mukavemetli çelik borular ile hafif, bükülebilir, yer hareketlerine karşı esnek, 6 kata kadar uzayabilen polieti- len borular kullanıyoruz. Nitekim geç- miş deprem tecrübeleri bize, polietilen doğalgaz hatlarının neredeyse hiç hasar almadığını gösterdi.” Genel Müdür Dr. Özmen, bun- ların yanısıra TÜBİTAK ile birlikte yürüttükleri ve “Robot Göz” adını ver- dikleri “Boru İçi Denetleme Robotu” projesinin, 2024 yılında tamamlan- masının planlandığını bildirdi.Dr. Özmen, “Bu sayede İGDAŞ çelik hat şebekesi robotlarla taranabilecek, çelik boruların röntgeni çekilebilecek. Olası deprem öncesi veya sonrasında hangi borularda hasar olduğu, olabileceği ve nerelere müdahale edilmesi gerektiği tespit edilebilecek” diye konuştu. n