Yangın ve Güvenlik Dergisi 237. Sayı (Mart 2023)

51 YANGIN ve GÜVENLİK • Mart / 2023 MAKALE olduğunu kabul eden 2009 versiyonu, kullanıcıyı en azından daha kaliteli köpük konsantrasyonlarına ve yeterli tasarım yoğunluklarına yönlendirmiştir. 2018 versiyonu ile birlikte bu gereklilik artık yürürlükten kaldırılmaktadır ve kullanıcılardan basitçe “üreticiye danışmaları” istenmekte- dir. Üreticinin neyi göstermesi veya kanıtlaması gerektiğini belirten herhangi bir uyarı veya kılavuz bulunmamaktadır, bu durum standardı yoruma ve kötüye kullanıma açık hale getirmektedir. Bu farklılıklar göz önünde bulundurulduğunda sprinkler başlıklarının deşarj için kullanılacağı bir sistemde test edilmiş bir FM onaylı veya UL listeli köpük kon- santresinin kullanımı yangın performansı açısından daha güvenilir bir yaklaşımdır. EN 13566-2:2018 kapsamında ortaya çıkan serbesti kullanan üreticiler, köpük geriye kalan niteliklerine dair gereksinimleri yok sayarak yalnızca köpük sınıfını göz önünde bulundurup aspire edilmemiş sprinkler başlığı ile köpük-su söndürme sistemi tasarımını meşrulaştırmaktadırlar. SFFF’de Yeni Gelişmeler Onaylı / listeli köpük sistemlerine yönelik talebin, üreticilerin pazara sunabileceği çözümlerden daha hızlı büyüme gösterdiği bir aşamada olduğumuz kabul edilme- lidir. Bu durum, üretici tarafında arz veya çaba eksikliğin- den değil, florlu köpük sistemlerini florlu olmayanlarla değiştirmenin zorlu, zaman alıcı ve pahalı olmasından kaynaklanmaktadır. FM5130 ve UL162 gereksinim- lerini karşılayan uygun kalitedeki köpüklerin piyasaya sürülüşünde hala yeterli ivme sağlanmış gözükmemek- tedir. Bunun sonucu olarak aspire edilmemiş sistemler ile kullanıma uygun köpük konsantreleri için seçenekler çok kısıtlı kalmaktadır. Buna karşın hidrokarbon ve polar solvent gib tutuşabilen sıvılarda kullanım için FM onayı alan SFFF köpük konsantrasyonları piyasada yerini almaya başlamıştır. Üretici tarafında aspire edilmemiş sprinkler performansına sıkı bir şekilde odaklanıldığında uzun yıllar süren çalışmaların sonuçlarının alınabildiği görülmüştür. Üretim ve lojistik tesisleri gibi spesifik alanlarda binlerce- sinin kolaylıkla kurulumu sağlanabileceği için sprinkler başlığı gibi küçük ve uygun maliyetli bir aspire edilmemiş köpük deşarj ünitesinin yüksek performanslı bir köpük konsantresi ile çözüm sunabilmesi kullanıcılara önemli bir gelişim sağlamaktadır. Aspire edilmemiş sistemlere alternatif olarak hali hazırda aspirasyonlu sprinkler başlıkları da piyasada bulun- maktadır ancak bu ürünler sprinkler başlıkları ile kıyas- landığında yüksek maliyetlere yol açmaktadır ve bunların bir kısmı FM ve UL gibi onaylara sahip değildir. Ayrıca boyutları görece olarak daha büyük olduğu için geleneksel sprinkler başlıkları ile kıyaslandığında kurulum açısından sorunlara sebebiyet verirken sistem malzeme maliyetlerini de artırmaktadırlar. 5. SONUÇ Yangın korunum sistemlerinde başat söndürücü su olarak kabul görmektedir. Buna karşın suyun söndürücü olarak kullanımının uygun görülmediği ya da performans açısından yetersiz bulunduğu durumlarda gazlı söndürme, köpük-su söndürme vb. sistemlerin kullanımı gündeme gelmektedir. İklim krizinin derinleşmesi sonucu daha önce çevreye zararları göz ardı edilebilen bazı kimyasalların kullanımı regülasyonlarda yapılan güncellemeler netice- sinde göz ardı edilemez duruma gelebilmektedir. Özellikle tasarımcı ve son kullanıcıların söndürücü olarak su harici akışkanları tercih ederken güncel ve potansiyel risklerini öngörmeleri sürdürülebilir bir yangın korunumu açısından önem arz etmektedir. n [1] Birleşmiş Milletler. 2020. Sustainable Development, Goal 13: Take Urgent Actıon to Combat Climate Change and its Impacts. [2] Regulation (EU) 2021/1119 of the European Parliament and of the Council, 2021. establishing the framework for achieving climate neutrality and amending Regulations (EC) No 401/2009 and (EU) 2018/1999 (‘European Climate Law’). EU. [3] European Commission, 2020. A European Green Deal: Striving to be the first climate- neutral continent. EU. [4] European Commission, 2020. 2050 long-term strategy. EU. [5] Gündoğmuş, Yıldız Nevin, 2021. Türkiye iklim değişikliğini olumsuz etkileyen florlu sera gazlarının azaltımı için Kigali Değişikliği’ni onayladı. Anadolu Ajansı. [6] 3M, 2018. 6 Things to Know About the HFC Phasedown in the Fire Suppression Industry KAYNAKLAR