Yangın ve Güvenlik Dergisi 238. Sayı (Nisan 2023)

44 YANGIN ve GÜVENLİK • Nisan / 2023 lerinin notasyonu yer almaktadır. İlgili dayanım süreleri, yangın senaryoları baz alınarak her bir “yangın duvarı” için belirlenmektedir ve pasif yangın durdurucu sistemler için minimum yeterlilik sağlanmaktadır. Endüstriyel tesislerde, bahsi geçilen pasif yangın durdurucu sistemlerin tasarımı “yangın bölümlendirme planı”na göre yapılmaktadır. Bu plan doğrultusunda yangın riskinin ya da olasılığının yüksek olduğu teknik odaları aşağıdaki gibi sıralayabiliriz. a) Ana Makina b) Hidrolik Sistemler c) Havalandırma Sistemleri d) Hareket Kontrol Sistemleri (MCC) e) Dağıtım Panelleri f ) Trafo Merkezleri g) Pano Merkezleri h) Sürücü Merkezi i) Galeri Merkezleri j) Pompa Merkezleri k) Kumanda Merkezi l) Elektrik Üretim Merkezi m)Elektrik Üretim Merkezi n) Elektrik Dağıtım Merkezi o) Jenaratör Merkezi Yapıların pasif yangın önlemlerinin tasarımını yapan proje müellifleri, tasarım esaslarında bu bölümdeki bilgileri kullanmalıdır. Mimari detayları, mekanik ve elektrik tesisat tasarımlarında pasif yangın durdurucu sistemler ve ürünler belirtilmelidir. Böylece, uygulama esaslarındaki detaylar dizayn aşamasında çözülmüş olacaktır. Yangın konusu disiplinler arası bir konu olduğundan, tüm sistemler ve paydaşlar beraber değerlendirilmelidir ve yangın risk – olasılık matrisine göre yangın senaryolarına ya da simulasyonlarına yangından korunum sistemler; meka- nik, elektrik, mimari ve inşai tüm sistemler, dahil edilmeli- dir. Böylece tasarım aşamasında Şekil.1’de görüleceği üzere yangın kompartıman planları tasarım aşamasında hazırlan- maktadır. Bu planlarda, yangın duvarının dayanım süreleri (40,90,120 dakika) olarak belirtilmektedir. Kompartıman planlarına ek olarak, yangın duvarındaki geçiş veya birleşim detayları da yangın dayanım süresi kadar dayanım sağlayacak detaylar ile hazırlanmalıdır. Bu hazırlanan detaylar, sistemle- rin bağımsız bir laboratuardan alınmış onay dökümanlarına uygun olmalıdır. Ülkemizde, Avrupa standartlarına (EN) göre test yapılarak EOTA (European Organizations for Tech- nical Assessment – Avrupa Teknik Onay Organizasyonu) tarafından akredite laboratuarlar tarafından verilen ETA (European Technical Assessment – Avrupa Teknik Onayı) belgeleri kabul edilerek kullanılmaktadır. Örnek bir detay çizimini Şekil.3’de görebilirsiniz. 3. SONUÇ VE ÖNERİLER Sonuç olarak, pasif yangın durdurucu sistemler endüst- riyel tesislerin yangından korunması ile ilgili alınan tedbir- lerden biridir. Üç sac ayağı olarak bilinen algılama, aktif söndürme ve pasif yangın durdurucu sistemleri birbiri ile entegre olarak çalışmalıdır. Pasif yangın durdurucu sistemlerin tasarım esaslarında detay onayları temeli oluşturmaktadır ve bu dökümanlar tüm sistemi (beton, boru, uygulama kalınlıkları vb.) tanım- lamaktadır. Özellikle, pasif yangın durdurucu sistemler belir- lenirken bu deteylara dikkat edilmelidir. Son olarak, bu çalışma kapsamında ele alınmayan ancak tasarım ve uygulamanın tamamlayıcısı olan denetim esasları ilerleyen çalışmalarda ele alınmalıdır. Bu konuda yapılan çalışmalar, standartlar detaylı olarak incelenerek literatüre kazandırılmalıdır. n Şekil 3. Örnek bir detay çizimi KAYNAKLAR [1] TÜRK DİL KURUMU, Genel Türkçe Sözlük [2] CTIF (International Association of Fire and Rescue Service), Report n. 21 - World Fire Statistics 2016. [3] HALL, JR. JOHN R., NFPA Fire Analysis & Research, Quincy, MA. “Burns, Toxic Gases and other Hazards” [4] NFPA Fire Protection Handbook, 18th Ed.. [5] Türkiye Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik, 2015 MAKALE