Yangın ve Güvenlik Dergisi 238. Sayı (Nisan 2023)

52 YANGIN ve GÜVENLİK • Nisan / 2023 BYKHY’ de bina içinde depolanacak sıvıların hacim sınırlamalarından başka depolama yapılacak alanların yapısal özelliklerinden de bahsedilmektedir. Aşağıda bu özellikler sıralanmıştır: • Sıvılar ayrı bir depo binasında depolanmıyor ise mahal diğer kullanım alanlarından yangına en az 90 dakika dayanıklı duvar ve döşemeler ile ayırılmalıdır veya 200 °C’de 10 dakika yangına dayanıklı dolap içerisinde depo- lama yapılmalıdır. (Bknz. Resim 5) • Sıvılar ayrı bir depo binasında depolanıyor ise bu bina en az 120 dk. yangına dayanıklı olarak yapılır. (Taşıyıcı öğeleri ile bitişik binalardan ayrılması gibi konularda) • Sıvılar ayrı bir depo binasında depolanıyor ise Sınıf I parlayıcı sıvıların depolandığı binaların bodrum katının bulunmaması gerekir. Sınıf II sıvılar, bodrum katta depo- lanamazlar. Sınıf IIIA ve Sınıf IIIB sıvılar bodrum katta depolanacaklar ise, depolanacak miktar 40.000 litreyi geçemez. • Depo binaları, konutlara ve insanların bulunduğu hacim- lere bitişik olamaz. • Döşemelerin depolanan sıvı için geçirgen olmaması ve yanıcı olmayan malzemeden yapılması gerekir. Dökülen yanıcı sıvının, atık su çukurlarına, kanallara, borulara ve boru ve tesisat kanallarına sızması önlenir. Kapılar en az 120 dakika yangına dayanıklı olur. • Depo hacimlerinin yeteri kadar havalandırılması ve elekt- rik ile teknik kurallara uygun şekilde aydınlatılması gere- kir. • Doğal çekim yetişmiyor ise, döşeme düzeyinde etkili, saatte en az 6 hava değişimi yapacak patlama ve kıvılcım güvenlikli mekanik bir düzen kurulur Tam bu noktada yanıcı parlayıcı sıvıların bulundukları mahalde yarattıkları patlama/parlama risklerinden bahset- mek gerekir çünkü gerek BYKHY gerekse diğer uluslara ait standartlar patlama önleyici sistemlerin varlığını zorunlu koşmaktadır. Yanıcı parlayıcı sıvılar depolanırken veya işlenir- ken, tamamen kapalı kaplarla sınırlı sistemler hariç, genellikle işlemin bir aşamasında havayla temas eder. Ayrıca depolama veya elleçleme kapalı bir sistemde olsa bile, sızıntıya neden olabilecek kırılma veya sızıntı olasılığı her zaman vardır. Bu nedenle, yanıcı buharların birikmesini önlemek için havalan- dırma birincil öneme sahip olmakla beraber (Örneğin yuka- rıda bahsedilen 6 hava değişimi) düşük parlama noktasına sahip yanıcı sıvıların depolandığı, işlendiği veya kullanıldığı yerlerde, normalde hiç buhar bulunmasa bile tutuşma kay- naklarını ortadan kaldırmak oldukça elzem bir yangın/pat- lama güvenliği yaklaşımıdır. Bu amaçla BYKHY gerek açıkta yer üstü depolamada, tanklarda depolamada gerekse de bina içinde depolama durumlarında tehlike bölgeleri kavramından bahsedilir. Tehlike bölgelerinin tanımları şöyledir: • Bölge: Patlayıcı gaz-hava karışımının devamlı surette veya uzun süre mevcut olduğu boru ve kap içleri gibi bölgelerdir. • Bölge: Patlayıcı gaz-hava karışımının normal çalışma sırasında oluşma ihtimalinin olduğu dolum borusu civarı ve armatürler gibi bölgelerdir. • Bölge: Patlayıcı gaz-hava karışımının normal çalışma sırasında oluşma ihtimalinin olmadığı ve fakat olması hâlinde yalnız kısa bir süre için mevcut olduğu, tankların yakın çevresi gibi bölgelerdir. Tehlike bölgelerindeki sınırlamalar ise şöyle verilmek- tedir: • Tehlike Bölgesinde, beklenen yüksek işletme tehlikesi sebebiyle yalnız bu Bölgede kullanılmasına müsaade edil- miş ve var ise Türk Standartları Enstitüsü sertifikalı veya uygunluk belgeli olan cihazların kullanılması mecburidir. • Tehlike Bölgesinde, yalnız patlama ve kıvılcım güvenlikli cihaz ve sistemler kullanılır. Bu bölgeye taşıma araçlarının girmesine, ancak patlayıcı karışımların oluşmasını önle- yecek tedbirlerin alınmış olması hâlinde müsaade edilir. • Tehlike Bölgesinde, sadece kıvılcım oluşturmayan ve buhar hava karışımının tutuşma sıcaklığının 4/5 sıcaklı- ğına erişmeyen cihaz ve sistemler kullanılabilir. Bu Böl- gede basınçlı, sıvılaştırılmış veya basınç altında çözünmüş gazlar, yanmayan ve sağlığa zararlı olmayan gazlar ve söndürme cihazları hariç olmak üzere, sadece yangına en Yanıcı Parlayıcı Sıvı Dolabı (PIG) MAKALE