Yangın ve Güvenlik Dergisi 239. Sayı (Mayıs-Haziran 2023)

32 YANGIN ve GÜVENLİK • Mayıs-Haziran / 2023 Pompaların Negatif Emiş Koşullarında Çalıştırılması ve Montaj Detayı Y üzeye monte edilen santrifüj pompaların negatif emiş koşullarında çalıştırılması (su deposu, pompa emiş ağzından aşağıda olması durumu) pompa teknolojilerindeki en hassas konulardan bir tane- sidir. Teorik olarak yüzeye monte edilen santrifüj pompa- lar, Pb=1.0 Barg = 10mSS eşitliği sebebiyle -10(on) metre derinden emiş yapabilmektedir (Pbg = Deniz seviyesindeki atmosferik basınç, mSS). Ancak fiiliyatta bu emiş derinliği; pompanın emiş yapılacak suya yatay+dikey toplam uzaklığı, pompa ile su yüzeyi arasındaki hattın çapı, pompanın emiş yapacağı su miktarı ve pompanın kavitasyona uğramaması için ayrılması gereken pozitif basınç dikkate alındığında emniyetli emiş derinliği maksimum 3.0 - 3.5m olmaktadır. Deniz seviyesinden yükseklere çıkıldıkça atmosferik basınç azaldığı için deniz seviyesinden daha yüksek şehirlerde tesis edilecek pompaların negatif emiş koşullarında çalıştırılması durumunda, pompa emiş ağzı ile su seviyesi arasındaki net emiş yüksekliği deniz seviyesine göre daha az olacaktır. Emniyetli pompa emiş derinliği, aşağıdaki formül yar- dımıyla hesaplanabilir. Z = Pb – ( P npsh+P iletim+P buh) Z = Emniyetli pompa emiş derinliği(m) Pb = Atmosferik basınç(mSS) P npsh = Pompanın kavitasyona uğramaması için ayrılması gereken pozitif basınç(mSS) P iletim = Pompa emiş ağzı ile su yüzeyi arasındaki boru iletim kayıpları(mSS) P buh = Transfer edilecek suyun sıcaklığına bağlı buharlaşma kaybı(mSS) Not: P npsh, P iletim, P buh değerleri ilgili pompa hidro- lik eğrisi ve teknik kataloglardan alınmaktadır. Pompa Montajında Sifon Etkisi Nedir? Bazı sistemlerde emiş hattı negatif meyillidir veya sifon yapısı bulunur. Bu kesinlikle önerilmeyen bir durumdur. Çünkü bu yöntem pompayı zorlar ve hasar görmesine neden olur. Negatif Emiş Yapacak Pompa için Doğru Montaj Önerileri 1. Pompanın mümkünse emiş yapılacak su tankı üzerine, değilse en yakın noktaya konumlandırılması gerekir. 2. Pompa emiş hattı mümkün olduğunca düz hat olarak çekilmeli, minimum dirsek kullanılmalı, gereksiz dirsek kullanarak iniş, çıkışlardan kaçınılmalıdır. TEKNİK HALİL KIZILHAN ETNA Pompa ve Hidrofor Teknolojileri Pazarlama Müdürü Yüksek Makine Mühendisi