Yangın ve Güvenlik Dergisi 239. Sayı (Mayıs-Haziran 2023)

49 YANGIN ve GÜVENLİK • Mayıs-Haziran / 2023 MAKALE ısısı ile reaksiyona girerek şişen malzeme kombinasyonları, daha uygun maliyetli ve çevresel olarak kabul edilebilir ham- maddelere dayandığında özellikle etkilidir [43]. Hidrojen bağları ile stabilize edilmiş polikarboksilik asitlere ve iyonik olmayan polimerlere dayanan interpolimer kompleksleri (IPC) büyük ilgi görmektedir. [48] Bu çalışmada poliakrilik asidin IPC'sine dayalı bileşimlerin iyonik olmayan polimer- lerle (polivinil alkol, polietilen oksit, poliakrilamid) modifiye edilmesi sunulmuş, su ortamında polimer-polimerik komp- lekslerin oluşumu için koşullar dikkate alınmış ve kanvas gibi kumaşların stokiyometrik ve stokiyometrik olmayan bileşimle emprenye edilmesi için bir yöntem önerilmiştir. IPC'nin doku yapısındaki ağırlık artışını düzenleme olasılığı ve IPC'nin malzemelerin oksijen indeksini arttırma, yanıcı- lıklarını azaltma ve bağımsız yanmayı sürdürme kabiliyeti üzerindeki etkisi gösterilmiştir. Polyester, polipropilen ve poliamid gibi termoplastik elyafların kullanılması tavsiye edilmez, bunlar, polimeri- zasyon ve / veya ekstrüzyon işlemi sırasında alev gecikti- rici işlevlerine rağmen, aleve maruz kaldıklarında erir ve / veya delikler oluşturabilir, bu nedenle koruyucu giysiler için kumaş şartlarını karşılamazlar [43]. Liflerin bileşimi, kişisel koruyucu giysilerin, PPC'nin, altında insan vücudundaki mikro organizmaların bağıl nemi ve toplam giysi yalıtımı üzerinde oldukça büyük bir etkiye sahiptir [41]. Isıya uzun süreli maruz kalma ile ısı enerjisi çok katmanlı koruyucu giysilerin içinde birikebilir ve bu da beklenen koruma sevi- yesinde bir azalmaya yol açar [49]. Isı yalıtımını iyileştirmek için, bir kumaşın veya bir malzeme paketinin kalınlığını artı- rabiliriz [2, 47, 50], ancak kumaş ağırlığındaki fiziksel yükün artmasıyla birlikte, giysiyi taşıyan çalışanların fizyolojik stres seviyesi [51, 52] ve sonuç olarak gösterdikleri gayret artar [41]. Isıya dayanıklı malzemelerdeki yenilikler, "akıllı" tekstil malzemeleri [38] geliştikçe hem yüksek işlevsellikleri hem de alev ve ısıya karşı korumadaki performansları ile ilişkilidir. Teflon® ile işlenmiş kumaşlar ısı direncine ek olarak, leke ve su geçirmezlik özelliklerine ve düşük enerji emme seviyesine sahiptir [53]. Akıllı davranış algoritmalarıma sahip program- ların ve ısı sensörlerinin kullanımına dayanan entelektüel ısıl koruma sistemlerindeki gelişmeler bilinmektedir [54]. Bir alev ile karşılaşma durumunda, koruyucu giysiye takılan bir sensör, koruyucu bileşenleri mekanik olarak etkinleştire- bilir, örneğin, beklenmedik ısıya maruz kaldığında insanın yüzü ve boynu etrafında koruyucu bir bariyer oluşturmak için giysiye dikilmiş bir vinil tüpten sıvı alev geciktirici- nin hızlı bir şekilde serbest bırakılmasını sağlar [5]. Güç (Enerji) mühendisleri için kumaş seçerken, kumaşın yangın- dan korunmasının etkinliği ile birlikte, malzemenin yüzey yoğunluğu, higroskopiklik (nem tutması özelliği) ve nefes alabilirliği, mukavemeti göz önünde bulundurulmuştur. Tablo 1, elektrik kaynakçılarının yazlık ve kışlık kıyafetlerinin bazı modellerinde kullanılan ısıya dayanıklı malzemeler için yapılan çalışmaların sonuçlarını göstermektedir. Tablodaki verilerden de anlaşılacağı üzere, giysinin üst kısmı için yangına dayanıklılığı etkili bir kumaş seçerken,, güç mühendisleri için çevre koşullarına bağlı olarak standart- laştırılmış şartları karşılayan her türlü giysiyi modellemek mümkündür. Kural olarak, sadece termal dağılma indeksi değişir (grup B1-B5), çünkü değerlendirme doğrudan bir malzeme paketi içinden ısı geçişi koşullarıyla ilgilidir ve termal-fiziksel özellikleri ile karakterize edilir. Giysinin ana malzemesi için şartlara ek olarak, iplikler ve aksesuarlar gibi yardımcı malzemeler için de şartlar bulunmaktadır. Bir elektrik arkının ısıl etkilerine karşı koruyucu giysiler üretmek için kullanılan dikiş iplikleri için şartlar, erimelerini önleye- cek ve yüksek sıcaklıklara ve kimyasal temizliğe karşı direnç sağlayacak niteliklerde olmalıdır. Aksesuarlarla ilgili olarak, dış metal parçalar giyim setinden hariç tutulur. Fermuar- lar, düğmeler vb. gibi aksesuarları kullanmamak mümkün değilse, hem dış hem de iç taraflar ısıya dayanıklı malzeme ile kaplanmalıdır. İlave olarak, giysinin tasarımı, aksesuarların işlevlerini koruduğu için bir elektrik atlamasının etkisinden sonra hızlı bir şekilde çıkarma yeteneği sağlamalıdır. Araştırmanın bir sonraki aşaması, yüksek sıcaklık akışı ve yüksek voltaj etkileri koşullarında iş yapmak için giysilerin tasarım özelliklerinin geliştirilmesidir. Malzeme ve giysi tasarlama yöntemleri, giysilerin optimum termal koruyucu performansını elde etmek ve işçilerin fizyolojik rahatlığını sağlamak için önemlidir [4, 55, 56]. Tasarım kriterleri, giysi- Tablo 1. Malzemelerin ve malzeme paketlerinin ısıya dayanıklılık özelliklerini incelenmesi Malzemenin (malzeme paketinin) adı ve özellikleri ISO 15025, ISO 9151, ISO 6942 Sınıflandırmaya göre parametrelerin değerleri Yanabilirlik ISO 15025 Açık alevde ısı geçirmezlik ISO 9151 Isıl radyasyonda ısı geçirmezlik ISO 6942 Nomex kumaş, ρ = 220 g /m², ısıya dayanıklı örme kumaş, ρ = 220g / m 2 Nomex kumaş, ρ = 220 g / m² , ısıya dayanıklı kumaş, ρ = 135 g / m², yalıtım, ρ = 150 g / m², rüzgar geçirmez kumaş, ρ = 150 g / m², yalıtım, ρ = 150 g / m², ısıya dayanıklı kumaş, ρ = 135 g / m², Yangına dayanıklı karışık liflerden kumaş, ρ = 300 g / m 2 Isıya dayanıklı örme kumaş, ρ = 220 g/ m², Yangına dayanıklı karışık liflerden kumaş, ρ = 300 g/m 2 2 katman – mod akrilik elyaf, pamuk astar ile kapitone edilmiş, yangına dayanıklı karışık liflerden yapılmış kumaş, ρ = 400 g/ m² Grup A B2 C2 Grup A B5 C2 Grup A B2 C2 Grup A B4 C2