Yangın ve Güvenlik Dergisi 239. Sayı (Mayıs-Haziran 2023)

51 YANGIN ve GÜVENLİK • Mayıs-Haziran / 2023 MAKALE Ölçümler, yetişkin ve çocuk popülasyonunun standardi- zasyonuna ilişkin önerilerde verilen antropometrik araştırma metodolojisine uygun olarak gerçekleştirilmiştir. Maksimum ve minimum dinamik efektler (1) formülüyle hesaplanır. burada d, i figürünün dinamik etkisidir, i figürünün dinamik durumdaki boyutsal işaretinin ‘cm’ olarak değeri; i figürünün statik durumdaki boyutsal işaretinin “cm” olarak değeridir. Dinamik durumda boyutsal işaret- lerdeki değişikliklerin tespit edilen değerleri, ısıya dayanıklı koruyucu giysilerin tasarımında kullanılan malzemenin özel- liklerini dikkate alarak hareketleri belirlemek için kullanıl- mıştır. Hareket sırasındaki artışların hesaplanması (2) nolu formüle göre yapılır: Burada IM - harekette artış, cm olarak; di dinamik etki, %; Nc, statik durumdaki boyutsal işaretin cm olarak değeri; ɛ , kumaş dokusu grubuna bağlı şartlı olarak kalan deformas- yonun % değeridir. Isıya dayanıklı malzemeler, %0,5'e kadar şartlı olarak kalan deformasyon değerine sahip kumaş grupla- rında yer alırlar[64, 65]. Tüketici tercihleri bakımından, ısıya dayanıklı giysiler için şartlar ve araştırma sonuçları bir erkek elektrikçi için ceket ve yarı tulum modelleri geliştirilmiştir. Modelin bir taslağı ve bitmiş giysinin görünümü Şekil 4'de gösterilmiştir. Giysiler test için nakledilmiştir. Çalışmanın son bölümünde, ısıya dayanıklı giysi örnekle- rinin kalitesinin değerlendirilmesi ve ısıya dayanıklı malzeme paketinin iç kaplama tabakası ile insan vücudu arasındaki boşluk oranlamalarının değerlendirilmesi üç boyutlu tarama kullanılarak yapılmıştır. Üründeki vücuda gevşek oturma miktarının hesaplanması, Rusya Federasyonu Sanayi ve Tica- ret Bakanlığı'nın desteğiyle A.N. Kosygin Rusya Devlet Üniversitesi (RSU) Departmanında geliştirilen” SizeReader” programı kullanılarak yapılmıştır [17, 18]. Kol deliği kesiti için hem statik (Şekil 5, a) hem de dinamik durum için (Şekil 5, b) bir artış tespit edilmiştir. Kol deliği alanındaki artış, çapın kol kısmındaki uzunlukların farkı olarak belirlenmiştir. 6. SONUÇ Büyük artışlar, yapım yerinde aşırı malzeme birikimine katkıda bulunur, bu da kıvrımların yapılmasına ve ürünün görünümünün bozulmasına neden olur, küçük artışlar ise hareketlerin genliğini sınırlar. Isıya dayanıklı ürünlerin kali- tesini değerlendirmek için yapılan çalışmalar, ısıya dayanıklı malzemelerin dinamik durum hareketleri ve özellikleri ile hesaplanan artışın, yüksek ergonomik özellikler sağladığını ve elektrik ve yüksek sıcaklıkların etkilerini içeren aşırı koşullar altında mesleki görevler yerine getirilirken giysinin kullanı- mını kolaylaştırdığını doğrulamıştır. n KAYNAKLAR [1] Young J 2008 Markets: Safety and protective. Taking the heat: Innovations in fire-retardant fibers and fabric products are keeping people and structures safer Spec. Fabrics Rev. 93(10) 97–100 [2] Wang M and Li J 2016 Thermal protection retention of fire protective clothing after repeated flash fire exposure J. of Industr. Textiles 46(3) 737–55 [3] Linnane D M, Fogarty A and Hunt A 2017 The effects of flame resistant protective clothing on heat exchange and thermal strain J. of Sci. and Med. in Sport 20(2) 73–4 [4] Song G, Mandal S and Rossi R 2016 Thermal Protective Clothing for Firefighters (Cambridge, UK: Woodhead Publ.) 242 р [5] Mendoza E, Cooper J P, Evangelista J W, Auerbach M and Arnas A Ö 2012 On Demand Thermal Protection (ODTP): A New Approach for Designing Garments Exposed to Flash Flame Incidents р p 2111–2120, Int. Mechanical Engineering Congress and Exposition (Houston, TX, US: ASME) Şekil 4. Son haldeki ısıya dayanıklı giysinin taslağı Şekil 5. Üç boyutlu tarama kullanılarak boşluk oranlarının belirlenmesi