açıklıklardan dışarı çıkmaya çalışır ve yükseklik boyunca bir basınç gradyanı oluşur. Alt ko.tlarda vakum, üst kotlarda da artı basınç söz konusudur. Yazın ise iç ve dış sıcaklıklara bağlı olarak ters bir basınç gradyanı oluşabilir. Doğal havalandırma ile ilgili olarak değerlendirilecek bir başka kuvvet ise rüzgar basıncıdır. Özellikle üst kotlardaki uygun açıklıklarda rüzgar basıncından yararlanarak önemli ölçüde doğal havalandırma yapılabilir. 3. HVAC SİSTEMİ Atriumu ve bunu çevreleyen yapıları farklı zonlar olarak değerlendirm ek gerekir. Günümüzdeki uygulamalarda atriumda yaşanılmayan üst kotlar için aktif klimatizasyon düşünülmemektedir. Ancak çevreleyen yapıların klimatizasyonu atriumla birlikte çözülmeli ve atrium şartların ı n belirli sınırları aşmaması için gerekli kontrol elemanları temin edilmelidir. Şunu da unutmamak gerekir ki atriumda, insanlar sürekli kalmadıklarından, konfor şartları çok daha geniş aralıkta değişir. Eğer atrium bir dönüş havası plenumu gibi kull anılmıyorsa atriumlu yapılar için V.A.V. sistemleri en uygun çözümdür. Bu tip yapılarda geniş yük değişimleri ve bazen aynı anda ısıtma ve soğutma talepleri oluşabilmektedir. ayrıca atriuma komşu hacimlerde çok farklı enerji talepleri varsa, merkezi tek sistem yerine çok merkezli yaygın sistemler kullanılabilir. Atriuma açılan zanlardan oluşan bir sistemde, zonlara sadece besleme havası temin etmek, dönüş havasını ise atrium üst katlarından almak mümkündür. Bu durumda atrium bir dönüş havası plenumu gibi kullanıl mış olur. Ancak bu sistemin dezavantajları vardır. Öncelikle farklı kaynaklardan emilen havaların karışması, koku ve diğer kirleticiler açısından bir iç hava sorunu yaratır. İkincisi atriuma yakın bölgelerde daha fazla resirkülasyon olur. Ayrıca kanal yerleşimi için uygun yer olmayabilir. Bunun alternatifi olan sistemde ise atriuma komşu veya bağlı zanları kendi besleme ve uiirwf Jfrnımı HVAC SİSTEM dönüş kanalları ile tesis etmek, atriumu bağımsız çözmektir. 4. ATRİUM HAVALANDIRMASI Atriumu alt ve üst olarak fiktif iki bölgeye ayırmak çoğu zaman yararlıdır. Bu durumda tavsiye edilen havalandırma sistemleri alternatifleri aşağıdaki gibi sıralanabilir: 1- Yaz çalışmasında Şekil ! 'de olduğu gibi alt yaşanılan zonu mekanik bir sistemle şartl andırırken, üst bölgeyi kontrollü olarak açılabilen açıklıklardan doğal olarak sadece havalandırmak, Burada sadece özellikle etkili olan rüzgar kuvvetleridir. Aynı işlemi fan kullanmak suretiyle cebri olarak da gerçekleştirmek mümkündür. Ayrıca yangın halinde duman kontrolü için bir egzoz sistemi öngörülmüşse bu egzoz fanları da yazın havalandırma amacı ile kullanılabilir. Yapılan bir çalışmada en az Sm/s değerine kadar rüzgar hızlarından doğal havalandırmanın başarı ile gerçekleştiğ i belirlenmiştir. 2- Yaz çalışmasında dış hava sıcak lıkl arı iç sıcaklıklardan daha düşükse ki, bu durum geceleri ve ara mevsimler için geçerlidir, bu durumda şekil 2'de görülen çalışma biçimi kullanılabilir. Bu durum bilinen free cooling uygulamasıdır. Ancak burada sıcaklık tabakalaşması nedeniyle üst seviyelerde sıcaklıkların çok daha yüksek olduğu düşünülürse, atriumda free cooling imkanı çok daha fazl ad ır. Örneğin normal konfor klimasında dönüş havası sıcaklığı 24-28 °C iken atrium üst kot sıcaklıkları 38 °C değerlerine kadar yükselebilmektedir. Sözü edilen bu durum nedeniyle atriumda hiçbir mekanik soğutma yapmadan, sadece tepede kontrollü olarak yaratılabilen açıklıklar yardımı ile gerçekleşti ri len doğal havalandırma ile sıcaklıkları kontrol etmek mümkündür. Baca etkisi ile alt kotlardan emilen serin dış hava (kısmen bağlantı klimatize edilen zanlardan emilen şartlandırılmış hava) bu tepedeki açıklıkl ardan ~ PANJUn Güneş ıııınımı HVAC SiSTEM Şekil 1 Yazın katmanlın;ma ve doğal Şekil 2 HVAC stsJem ekonomizer Şekil 3 Kış katmansızlaştırma çalışması havalandırma operasyonu - ------------ YANGIN VE GÜVENLİK 53 SAYI24 --- - - ------- -----
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=