Yangın ve Güvenlik Dergisi 240. Sayı (Temmuz-Ağustos 2023)

YANGIN ve GÜVENLİK • Temmuz-Ağustos / 2023 MAKALE dönülemez r skler n olduğu bu mahallerde de Ex-Proof c haz- lar ve alev dedektörler kullanılarak olası r skler kontrol altına alınmalıdır. A\U×FD 3UDWLN 6eUvLV EO AOeWL 6D\eVLQGe 1. Dedektör El alet le sahada dedektör- ler n durumu gözlemleneb lmekte, gerekl nspektörlük şlemler kolaylıkla yapılab lmekted r. Dedektörün analog alarm sev yeler ve arıza durumları nce- leneb lmekted r. 2. C hazlar sten rse elektron k olarak adresleneb lmekted r. 3. Dedektörün programlanması ve adreslenmes yapılab l r. G r ş kısmında bahsett ğ m z g b noktasal dedektörler ne kadar akıllı ve gel şm ş dah olsalar yapıları gereğ Endüstr yel tes slerdek farklı mekanlarda stend ğ g b ver ml kullanıla- mazlar. EQGVWUL\eO 7eVLVOeUGe NRNWDVDO WLS GeGeNW|UOeU LOe 'XPDQ AOJ×ODPDV×QGD KDUü×ODü×ODQ 3UREOePOeU 'XPDQ YRùXQOXùX Yangının başlangıcında ortaya çıkan duman genell kle düşük yoğunluktadır. Bu nedenle dumanı algılayacak olan t p k noktasal t p dedektörler, ışın t p duman dedektörler dumanı algılamada gec kmekte ve dolayısı le bu gec kme endüstr yel tes slerde yangının yayılma hızını arttırmaktadır. Buna lave olarak bazı özel depolar g b yüksek tavana sah p yerlerde gen ş hac m neden le dumanı yukarıya çıkaracak enerj b r k m çok geç olmaktadır. T p k noktasal duman dedektörler duman yoğunluğu ancak % 4 obscurat on / m, ışın t p duman dedektörler se %9 obscurat on/m olduğunda alarm durumuna geçeb lmekted r. 'XPDQD 8ODü×ODELOPe ve 7DvDQ YDS×V× Endüstr yel tes sler n b rçoğunda depolar, n ha mamul depoları g b yerlerde tavanların özel yapısı neden yle buralara noktasal t p duman dedektörler veya ışın t p duman dedek- törler n n yerleşt r lmes mümkün olmamakta, olsa dah duman algılamasını engelley c k r şler ve aksesuarların bulunması neden le bu dedektörler n doğru kullanılab l rl ğ ortadan kalkmaktadır. %DN×P Endüstr yel b nalarda tes s ed len yangın alarm s stem , ver ml çalışab lmes ç n per yod k olarak bakıma tab tutulma- lıdır. Yüksek tavanlı yerlerdek dedektörler n bakımının zama- nında yapılamaması, dedektörlerde k rlenmeye ve dolayısıyla s stem ç nde yalancı alarmlara neden olmaktadır. Özell kle bu t p yerlerde toz öneml b r problem oluşturmaktadır. Mesela endüstr yel tes sler n üret m holler ve depolarında toz veya faklı k myasal k rlet c ler n oranının fazla olması bu c hazların k rlenmes n hızlandırmakta ve kal brasyonunu bozmaktadır. Böylel kle bu dedektörler n bakım süreler uzamakta ve per yot sayıları da artmaktadır. Bu durum şletmede bakım ve şletme mal yetler n arttırmaktadır. 'XPDQ×Q AOJ×ODQPD 6UeVL Endüstr yel tes slerde yangının sebep olacağı zararı ve kayıp- ları azaltmak ç n; yangını daha başlangıç aşamasında, yan dumanın yen yen oluştuğu zaman aralığında algılanması gerekmekted r. Alev n ortaya çıkması durumunda ş şten geç- m ş olacaktır. Daha önce bel rtt ğ m z g b noktasal t p duman dedektörler le ışın t p duman dedektörler pas f dedektörler olup yangın neden le oluşan dumanın kend ler ne gelmes n beklemekted rler. Duman ancak bell oranlara ulaştığında bu dedektörler alarma geçmekted r. (Bakınız Duman Yoğunluğu) Endüstr yel tes slerde çıkan yangın olaylarından elde ed len stat st k ve ver lerde yangının başlangıçta çok yavaş lerled ğ ancak alev n ortaya çıkması le büyük b r hızla gel şt ğ tesp t ed lm şt r. Yangın sırasında zaman çok öneml d r. Bu nedenle b lg şlem odaları, kontrol odaları, özel depolar, n ha mamul depoları, laboratuvarlar g b şletme ç nde özel öneme sah p mahallerde, muhtemel b r yangının sebep olab leceğ zararı ve kayıpları azaltmak ç n algılamanın mümkün olan en kısa sürede yapılması gerekmekted r. Akt f hava em şl duman algı- lama (ASD) s stem le lg l öneml b lg ler kısaca özetlemekte fayda vardır. Akt f hava em şl duman algılama ün tes -ASD en ufak duman ve gaz part küller n algılayarak daha yangın başlamadan kullanıcıya ön uyarılar vereb lmekted r. (Res m 1) ASD klas k duman algılama dedektörler nden üstün kılan en öneml özell ğ , klas k duman algılama s stemler nden tama- men farklı b r algılama metodu kullanmasıdır. Akt f hava Resim 1. ASD Ürün Ailesi