Yangın ve Güvenlik Dergisi 241. Sayı (Eylül 2023)

44 YANGIN ve GÜVENLİK • Eylül / 2023 dımcı olacak yangın algılama ve söndürücü ek pmanlardan faydalanab l yorsak yangını erken yakalayab l r ve başlangıç aşamasında yangını durdurab l r z. Fakat yangını başlangıç aşa- masında söndüremezsek, yangın b na ç ndek elektr k tes satını (kablolar, borular vs.) kullanarak, tes sat boşlukları, d latasyon aralıkları, şaftlar, kapı aralıklarından faydalanarak çok hızlı b r şek lde gen şler. Yangını başlangıç aşamasında yakalayıp sön- dürsek b le lk aşamada oluşan duman b nadak bu boşluklarda lerley p, şletme ve kullanıcılara çok büyük zararlar vereb l r. %LQDODUGD %|OPOeQGLUPe YDQJ×Q =RQODU× Bu nedenle b na ç nde yangını hapsetmek ve yayılmasını geç c de olsa durdurmak ç n tüm önlemler almamız gerek- mekted r. Yangını bell bölgelerde hapsetmek ç n b na ç nde bell zonlar (yangın zonları) oluşturulmalıdır. Bu zonlarda tüm b na boşlukları yangını bell sürelerde durdurmak ve yangın le savaşacak k ş lere ( tfa ye) zaman kazandırmak ç n özel olarak mal ed len Yangın Gec kt r c S stemler le doldurulmalıdır. T car b na ç ndek yangın zonlarında yangını gec kt rmek ç n b nanın m mar yapısına bağlı olarak b rb r ne destek olacak b rçok farklı malzeme kullanılmalıdır. Örneğ n Yangın Duvarı, Yangın Kapıları bunlardan bazılarıdır. EOeNWULN 7eVLVDW× ve ûDIWODUGD YDQJ×Q 5LVNL B r b na ç nde veya gen ş b r alana yayılan kompleks- lerde yangına en hassas bölgelerden b r s Elektr k tes sat yolu (kablo kanalları) ve Elektr k tes sat geç şler yan Şaftlarıdır. Z ra yangının b na ç nde çok hızlı b r şek lde yayılmasına neden olan yerler n başında elektr k ve mekan k şaftlar gelmekted r. Elektr k şaftları b na ç ne b r örümcek ağı g b yayılmış olan elektr k kuvvetl akım ve zayıf akım kablolarını dar b r alan ç nde muhafaza etmekted r. Aynı zamanda elektr k şaftları m mar yapısı neden le b na çler nde galer ler oluşturmakta ve doğal baca görev de görmekted r. Bu nedenle b na ç nde herhang b r bölgede çıkan yangın elektr k tes satı üzer nden şaftlarda çok hızlı b r şek lde lerleyerek b na ç nde farklı böl- gelere atlayab l r, yayılab l r. Ayrıca elektr k kablolarında çeş tl nedenlerden dolayı yan- gın çıkma r sk de çok fazladır. Z ra elektr k kablolarda genel- l kle yanab len plast k kaplamalar veya zolasyon malzemeler kullanılmaktadır. KDEOR YDQJ×QODU×QGDNL 7eKOLNeOeU Kablo üret c ler elektr k kablolarının malatında plast k çer kl kılı ar veya zolasyon malzemeler kullanmaktadırlar. Bunlar ç nde; • PVC polv nyl chlor de • PE Polyethylene • PP Polypropylene • Sentet k last k en çok kullanılanlarıdır. Tüm bu plast kler yanab l r malzemelerd r. Dolayısı le elektr ksel olarak çıkan b r yangında (kısa devre, aşırı yük g b ) ortaya çıkan ısı ve alev bu kablolar üzer nde çok hızlı b r şek lde yürür ve yayılır. Çok öneml b r gerçeğ hatırlatmakta fayda vardır. B na ç nde d key olarak döşenen PE kablo demet üzer nde yangının lerleme hızı 20 m/dk’dır. Bu ver bağımsız laboratuvarlardan b r s olan İng l z kuruluşu CEGB tarafından bel rlenm şt r. PE ve PP malzemeler çeren kablolar çok kolay yanab ld kler g b ayrıca er yen damlaların oluşturduğu sıcaklık le mahal ç ndek d ğer komşu malzemeler de (halı, perde vs) kolayca yakab l rler. Elektr k kabloları sadece yangının yayılmasına neden olmazlar. Aynı zamanda yoğun koyu renkte dumana da neden olurlar. Bu duman tahm n ed leceğ g b ; • İtfa yec ler n kurtarma ve söndürme çalışmalarını çok zor- laştırır, • İçerd ğ toks k ve kanserojen maddeler nsanlara zararlıdır, • Çok m ktarda HCl (Hydrochlor ne) gazı çerd ğ ç n sön- MAKALE