Yangın ve Güvenlik Dergisi 241. Sayı (Eylül 2023)

51 YANGIN ve GÜVENLİK • Eylül / 2023 MAKALE veya mekan k duman tahl yes zorunludur. • Ac l durum asansörünün mak ne da res ayrı olur ve asansör kuyusu basınçlandırılır. • Bütün kaçış merd venler doğal yollar veya mekan k olarak Havalandırılmalı veya basınçlandırılmalıdır. • Yapı yüksekl ğ 30,50 metreden fazla ve 51,50 metre- den az olan konutlarda, b rb rler ne alternat f, her k s de korunumlu ve en az b r nde yangın güvenl k holü düzenlenm ş veya basınçlandırma uygulanmış 2 kaçış merd ven yapılması mecbur d r. • Yapı yüksekl ğ 51,50 metreden fazla olan konutlarda yangın güvenl k holü ve basınçlandırma en az k adet kaçış merd ven ç n yapılmalıdır. • Otel, motel ve yatakhanelerde ç kor dorlar dış duvarda yer alan boşluk le doğal havalandırılır veya mekan k duman tahl yes yapılır. • Konutlar har ç olmak üzere merd venkovasının yüksekl ğ 30,50 m’den fazla se kaçış merd venler basınçlandırılır. • Bodrum kat sayısı 4’ten fazla olan b nalarda bodrum kata h zmet veren kaçış merd venler basınçlandırılır. • Yapı Yüksekl ğ 51,50 m’den fazla olan konutlarda kaçış merd venler basınçlandırılır. • Ac l durum asansör kuyuları basınçlandırılır. • Bütün kapılar kapalı ken max. 50 pascal (Pa) basınç farkı olmalıdır. • Kapı açık durumda en az 15 pascal (Pa) basınç farkı olmalıdır. • En az k ç kapı ve b r dış kapının açık olacağı hesaplan- malıdır ve b na kat sayısına göre açık ç kapı sayısı artırılır. • Hem basınçlı havanın ve hem de otomat k kapı kapa- tıcının kapı üzer nde yarattığı kuvvet yenerek kapıyı açmak ç n kapı koluna uygulanması gereken kuvvet n 110 Newtonu geçmemes gerek r. • Yangına müdahale sırasında basınçlandırma s stem n n, açık b r kapıdan basınçlandırılmış alana duman g r ş n engelleyecek yeterl l kte hava hızını (m n mum • 1 m/s olmalıdır.) sağlayab lmes gerek r. • Merd ven çer s nde meydana geleb lecek olan aşırı basınç artışlarını (60 Pa) bertaraf etmek üzere, aşırı basınç dam- per ve frekans Kontrollü fan veya 3 ayrı fan g b s stem- ler n yapılması gerek r. • Basınçlandırma havasının doğrudan dışardan alınması ve egzoz çıkış noktalarından en az 5 m uzakta olması gerek r. • Yüksekl ğ 25 metreden fazla olan kapalı merd venler n basınçlandırılmasında, b rden fazla noktadan ü eme yapılab l r. İk noktadan ü eme yapılması hâl nde, Ü eme yapılan noktalar arasındak yüksekl ğ n en az merd ven yüksekl ğ n n yarısı kadar olması şarttır. Yapı yüksekl ğ 51.50 m’den fazla olan b nalarda, her katta veya en çok her üç katta b r ü eme yapılması gerek r. • Basınçlandırma fanının dışarıdan hava em ş ne algılayıcı (dedektör) konulur; duman algılanması hâl nde, fan otomat k olarak durdurulur. • Basınçlandırma s stem n n yangın algılama ve uyarı s s- tem tarafından otomat k olarak çalıştırılması gerek r. • Basınçlandırma fanını el le çalıştırıp durdurab lmek ç n, b r açma kapatma anahtarının bulunması gerek r. • Kaçış merd venler nde basınçlandırma yapılmamış se, merd ven bölümünde açılab l r penceren n veya merd - ven n üzer nde devamlı havalandırmayı sağlayacak tepe penceres n n bulunması şarttır. • Basınçlandırma s stem n n yangın güvenl k holüne de yapılması hal nde merd ven tarafındak basınç, yangın güvenl k holündek basınçtan daha yüksek olmalıdır. SONUÇ Duman Kontrol S stemler kentsel dönüşümde can güvenl ğ açısından en öneml gereks n md r. Duman Kont- rol S stemler sayes nde olası b r yangında dumandan kay- naklı ölümler ve d ğer r skler azalacaktır. Yangından koruma ve duman kontrol s stemler öneml gel şmeler kaydetm ş olmasına rağmen kullanımdan ve estet kten kaynaklanan zorluklar oluştuğundan duman zonları oluşturulamamak- tadır. Her geçen gün teknoloj k çözümler daha fazla yen l k ve esnekl k sunmaktadır. Metotlar ve teknoloj ler gel şt kçe yönetmel klerde güncellemeler olacak, yen standartlar gele- cekt r. Duman kontrolü le lg l yen tasarımlar ve yen öncel kler sayes nde her geçen gün önem n artırmaya devam edecekt r. Bu sayede nsanlar daha güven l r yaşam mahalle- r ne sah p olacaklardır. n KAYNAKLAR [1] MGM F re Invest gat on Report, Clark County F re Department. Arch ved 9 Kasım, 2013 [2] BYKHY, 2007 “B naların Yangından Korunması Hakkında Yönetmel k” Resmî Gazete 19 Aralık 2007 Sayı:26735, Resmî Gazete 9 Eylül 2009 Sayı:27344 [3] NFPA 92 A, 2000, “Recomended Pract ce for Smoke-Control Systems” [4] NFPA 92 B, 2000, “Gu de for Smoke Management Systems n Malls, Atr a, and Large Areas, [5] TS EN 12101-6, Mart 2008 Duman ve Isı Kontrol S stemler Bölüm 6: Basınç Farkı S stemler ç n Tekn k Özell kler [6] TS EN 12101-2, 2005 Duman ve Isı Kontrol S stemler - Bölüm 2: Doğal Duman ve Isı Boşaltma Vant latörler İç n Özell kler [7] TS EN 12101-12006, Duman ve Isı Kumanda S stemler – Bölüm 1: Duman Engeller İç n Tekn k Özell kler [8] TS EN 12101-3 2006, Duman ve Isı Kontrol S stemler - Bölüm 3: Güçle Çalışan Duman ve Isı Boşaltma Vant latörler İç n Özell kler [9] Beceren K., Balık G., Merd ven Yuvaları Basınçlandırma Tasarım Esasları ve B r Hesaplama Yöntem , Tes sat Mühend sl ğ Derg s Sayı: 83, s. 33-51 2004 [10] Kılıç A., Beceren K. Atr umlarda Duman Kontrolü. [11] Isısan Akadem , M marın El K tabı [12] Erpolat H., TMMOB Mak ne Mühend sler Odası Yayın No: MMO/595/2 Duman Kontrolü ve Basınçlandırma Tes satı Projelend rme Esasları [13] Kılıç A., Duman Kontrol Gerekl l ğ