Yangın ve Güvenlik Dergisi 242. Sayı (Ekim 2023)

49 YANGIN ve GÜVENLİK • Ekim / 2023 MAKALE etmek için kullanan mevcut usta personelden faydalanılır. [2] Düzenli periyodik muayeneler ise aynı standarttaki 4.12 Muayene programları bölümünde belirtildiği şekilde ve Çizelge-1, Çizelge-2, Çizelge-3 Muayene Çizelgelerine göre ve Madde 5, Muayene programları için ilâve kurallar dikkate alınarak yapılır. Bu konuda ayrıca Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakan- lığı tarafından yayınlanan İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği de bazı kurallar getirmiştir. 25 Nisan 2013 tarihinde yayınlanmış olan bu yönetmelikte 18 Şubat 2022 değişiklikler yapılmıştır. Bu yönetmeliğe 7 nci maddeden sonra gelmek üzere aşağıdaki madde eklenmiştir. “Patlayıcı ortamda kullanılan iş ekipmanları MADDE 7/A – (1) 30/6/2016 tarihli ve 29758 sayılı Resmî Gazete ’de yayımlanan Muhtemel Patlayıcı Ortamda KullanılanTeçhizat ve Koruyucu Sistemler ile İlgili Yönetmelik (2014/34/AB) kapsamında yer alan iş ekipmanlarının periyodik kontrolü; muayene ve testlere ilave olarak anılan Yönetmeliğe uygun- luğunun kontrolünü de kapsar. (2) Patlayıcı ortamda kullanılan iş ekipmanlarının uygun- luk kontrolü, iş ekipmanının ilk kurulumu da dâhil olmak üzere ekipmanın türüne göre belirlenen aralıklarla yapılır. Patlayıcı ortamda kullanılan iş ekipmanlarının uygunluk kontrolü esnasında, uygunluk belgesi kapsamındaki özel- liklerin devam etme durumuna ilişkin TS EN 60079 ve TS EN ISO 80079 standart serilerine göre hareket edilir.” [3] Aynı Yönetmeliğin EK-III’ü de değiştirilmiştir. EK-III madde 1.13 der ki; Bu Yönetmeliğin 7/A maddesi kapsamında patlayıcı ortamda kullanılan iş ekipmanlarının periyodik kontrol- lerini; ilgili branşlardan periyodik kontrol yapmaya yetkili mühendis, teknik öğretmen, tekniker veya yüksek tekniker gerçekleştirir. Patlayıcı ortamda kullanılan iş ekipmanlarının uygunluk kontrolünün yapılabilmesi için Bakanlıkça ilan edilecek uluslararası geçerliliği bulunan bir sertifikaya sahip olmak veya Bakanlıkça düzenlenecek ileri eğitimde ilgili modülü tamamlamış olmak şartı aranır. [3] EK-III’ün 1.13 maddesi 31/12/2023 tarihinde yürürlüğe gireceği için periyodik kontrol yapacak personelin yetki sorunu olmadan mevcut yönetmeliği referans alarak işin yapması mümkün olacak. 7. ATEX AÇISINDAN BAKIŞ Hali hazırda ülkemizde geçerli olan ATEX standartlar serisi içinde henüz Personel Yeterlilik belgesi verilmesine dayanak olacak standart yayınlanmadı. Taslak halinde olan ve üzerinde çalışılan IEC 60079-44 Patlayıcı Ortamlar-Bölüm 44-Personel Yeterlilik Standardının uluslararası çevrelerde Önümüzdeki dönem yayımlanması öngörülmektedir. Bunun ülkemize yansıması TSE aracılığı ile çok geçmeden olacak- tır.Fakat, bu muhtemel yayın tarihine kadar yeni standart yayınlanamaz ise, İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinin EK-III ’te bahsettiği, uluslararası geçerliliği bulunan bir sertifikaya, periyodik muayene yapmak isteyen teknik personelin nasıl ulaşacağı da ayrı bir belirsizlik yaratacaktır. 8. IECEx AÇISINDAN BAKIŞ IECEx sertifikasyonu, Personel yeterliliklerinin uluslara- rası geçerli uygunluk değerlendirme programını sağlamakta- dır. Bu sertifikasyon; tasarım, seçim, montaj, Ex ekipmanının bakımı, kontrolü, denetimi, revizyonu ve onarımı konula- rında personel yeterliliğini kapsamaktadır. IECEx sertifikasyonu, sertifika sahibinin aşağıdaki konu- larda yeterli olduğunu gösterir: • Ex alanlarda güvenle çalışmak. • Ex teçhizatı üzerinde çalışma yürütmek. • Ex ekipmanının korunmasına uygun bir şekilde çalış- masını sağlamak. Personel Yeterliliklerinin IECEx Sertifikasyonu (CoP- C-Certification of Personal Competence) veya patlayıcı ortamlarda çalışmaya uyum sağlanması belgelendirmesi (Ex Facility Orientation Certificate-EFOC), kişinin yetenekle- rinin tam değerlendirilmesini gerektirir. Bu bir eğitim, yazılı sınav, uygulama sınavı şeklinde yapılabilir. Kişinin akademik ve iş geçmişi ile ilgili eğitim kayıtları, aldığı eğitimlerde bel- gelendirme öncesi kriter olarak belirlenebilir. Bu yeterlilik şemasında ISO IEC 17024 Personel Belgelendirmesi stan- dartları şartları uygulanır. Standardın gereği olarak kişilerin belli bir süre -genellikle 3 yıl- içinde yeterliliklerinin devam edip etmediği, belirlenen prosedürler ile kontrol edilir. 9. YETERLİLİK BİRİMLERİ Belgelendirilecek kişiler için yeterlilik birimleri belirlenmiş- tir. Kişilerin ISO/IEC standartlarına göre bir CoPC veya EFOC verildiğini belgeler üzerinde not etmek önemlidir. Kişiler ayrıca diğer ilgili standartlara göre değerlendirilebilirler. Örneğin IEC 60079 Standardı (Patlayıcı Gaz Ortamlarında Kullanılan Elekt- rikli Cihazlar) gibi yeterlilik birimleri şu an itibariyle şunlardır: Ex 000- Tehlikeli sahaya girmek için temel bilgiler ve farkın- dalık. Ex 001- Patlayıcı ortamlarda temel koruma ilkeleri. Ex 002- Sınıflandırma- IEC 60079-10 serisine göre Ex 003- Kurulum- IEC 60079-14'e göre Ex 004- Bakım- IEC 60079-17'ye göre Ex 005- Patlamaya karşı korumalı teçhizatın revizyonu ve onarımı.