39 YANGIN ve GÜVENLİK • Ocak-Şubat / 2024 Niceliksel analize örnek olması amacıyla, riskin değerlendirilmesine ilişkin bir değerlendirme yukarıdaki grafikte görülebilir. Burada belirlenen ALARP (As Low As Reasonably Practicable) bölgesi en düşük kabul edilebilir uygulama alanını belirlemektedir. 2.1.3. Tehlike Belirleme Süreci Tehlikelerin tanımlanması süreci, genelde benzer kullanım alanlarında yangın olaylarının incelenmesini veya tesisin ilgili alanların yangından korunma mühendisliği bakış açısıyla gözden geçirilmesini gerektirir. Tehlikelerin belirlenmesi için Niceliksel ve Niteliksel analiz yöntemlerinde yukarıda da bahsi geçtiği üzere temel birkaç araçtan faydalanmak mümkündür. Bunlar; • HAZOP (Hazard and Operability Study): Bu araçta, bir tesis için parça parça, sistematik olarak beyin fırtınası yaparak normal tasarım ölçütlerinden veya başarım ölçütlerinden sapmaların durumu nasıl etkileyeceğini gözden geçirmek için bilinçli olarak seçilmiş uzman bir ekip oluşturulur. • FMEA (Failure Mode and Effects Analysis): HAZOP ve benzeri teknikler tehlikelerin kendisini belirlerken, FMEA analizi tehlikenin oluşma nedenini, ekipman arızası, hata biçimleri veya hasar mekanizmaları gibi bilgilerden çıkarır. FMEA, olası her biçimde başarısız olan her bir bileşen parçasının etkisini değerlendirmeyi gerektirir. • FSCT (Fire Safety Concepts Tree): NFPA 550 temel sistem başarım ölçütlerinin belirlenmesinde FSCT kullanılmasından bahsetmektedir. Temel olarak yakalanmak istenen hedefler için (Tehlikeyi ortaya koyma) “Ve” “Veya” kapılarından oluşan ve koşulların düğüm noktaları ile ifade edildiği, sonuçların sistematik analizinin yapılabildiği konsept ağacı oluşturulur. Yangın Güvenliği Kavramları Ağacı Kılavuzu, bir hata ağacının tersi olan bir Başarı Ağacını tanımlar. Yolları, yangın güvenliği hedeflerini karşılamada başarıya ulaşmak için tüm olası stratejileri tanımlar. Herhangi bir yangın tehlikesini azaltmanın yolları, yangın güvenliği konseptleri ağacıyla belirlenebilir. • Kontrol listesi yöntemi (NFPA 551, 2007)- (What-IF Analysis), bu analiz yöntemi, belirli bir kaza veya arıza (örneğin, donanım veya prosedürler) veya olay meydana geldiğinde ne olacağını sormayı içeren basitleştirilmiş bir tekniktir. Cevap, soruyu cevaplayan paydaşların mevcut bilgilerine dayalı bir fikir olacaktır. Süreç, birden çok paydaş arasında beyin fırtınası yapılarak geliştirilebilir. Yöntem, ekipmanın uygulamaları, koşulları ve arıza biçimleri ile ilgili standartlaştırılmış soruların kullanılması yoluyla • Şematik Hata Ağacı Analizi, • Şematik Olay Ağacı Analizi, • Kontrol Listeleri’nin (Check List) oluşturulması ve doldurulması. 2.1.2. Niceliksel Analiz (Quantitative Analysis) Niceliksel Risk Değerlendirmesi yaklaşımı; yangın güvenliğinin sağlanması karşısında risk oluşturan etmenlerin, nesnel (objektif) olarak, hesaplamalar, istatistik verileri, ölçümler ve hesaplama teknikleri kullanılarak saptanması ve olayların gerçek yaşamda nasıl gelişebileceğine ve oluşacağına yönelik sayısal modellemeler yapılması yoluyla yangın güvenliğinin analiz edilmesi ve eksiklikler ya da kuvvetlendirilmesi gereken unsurların saptanmasıdır. Bu yaklaşımda gerek girdiler gerekse çıktılar; tümüyle hesaplanmış, formüle yansıtılmış ilişkiler ve sayısal büyüklükler, fiziki değerler, grafik gösterimler kullanılarak çözümlenir. Yorum ve tartışma ancak istatistiksel verilerin derlenmesi ve şekillenmesi sırasında gerçekleşir. Bu tür analizde, yöntem bilimsel, sonuçlar ise nesneldir. Bu yaklaşımda, doğru ve yararlı sonuçların elde edilmesi, ancak girdi verilerin (input data) sağlıklı ve doğru olmasıyla olanaklı olduğundan, eldeki deterministik ve istatistik verilerin güvenilirliği son derece belirleyici hale gelmektedir. Niceliksel Değerlendirme yaklaşımında yapılan çalışmaların bazıları şunlardır: • Modelleme (yangın/patlama, yayılım modellemesi, dayanım modellemesi vb.), • Fiziksel ve Kimyasal Sonuçlarının Hesaplanması (ısı yayılım, ısı akısı, CO konsantrasyonu vb.) • Süreç (Proses) Sınır Değerlerinin Hesaplanması (erişilebilen en yüksek basınç - sıcaklık vb.), • Çok Boyutlu Matris Çözümleri, • Hata Ağacı Hesaplaması, • Olay Ağacı Hesaplaması. MAKALE
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=