30 YANGIN ve GÜVENLİK • Mart / 2024 MAKALE 1.3. Alt Gövde Bu genellikle yakıt tanklarını ve yakıt sistem bileşenlerini, birçok aviyonik bileşeni barındırır. Alt gövdede birçok bagaj bölmesi bulmak alışılmadıktır. Bazı helikopterlerde, alt gövde geri çekilebilir iniş takımını barındırırken, diğerlerinde sabit iniş takımı bağlantı noktalarını oluşturur ve ayrıca yüzerlik ekipmanı da bulunabilir. 1.4. İniş Takımı İniş takımı, sabit olarak, kaykaylar veya tekerlekli sistemler kullanılarak olabilir. Ayrıca, gövdeye veya sponsonlara katlanabilir şekilde çekilebilir. Tekerlekli iniş takımları, çekilme ve frenleme için basınçlı sıvı sistemlerini içerebilir. Bunlar, basınçlı lastikler ve magnezyum tekerlek bileşenleri ile birlikte, İtfaiye personeli için ek tehlikeler oluşturabilir. Helikopter iniş takımları, mürettebatı ve/veya yolcuları korumak için nispeten yüksek dikey yükleri emmek üzere tasarlanmıştır. Uçağın bir kaykay veya bacağın üzerine ağır şekilde iniş yapması durumunda, helikopterin nispeten yüksek ağırlık merkezi nedeniyle devrilmesine neden olabilecek şekilde çökmesine neden olabilir. 1.5. Motorlar Daha büyük helikopterler genellikle turbo-şaft motorlara sahiptir; birçok daha küçük helikopterde ise piston motorlar bulunur. Her ikisi de ana ve kuyruk rotorları tahrik etmek için bir dişli kutusu sistemi kullanır. Ayrıca, bir kuyruk rotoru veya fenestron yerine hava kanalı fanı kullanan helikopterler de bulunmaktadır. Motorların konumu, helikopterin tasarımına bağlı olarak değişir. Daha küçük helikopterlerde motor genellikle kabinin arkasındaki yapıya monte edilir. Daha büyük helikopterlerde ise motorlar genellikle ana gövde/kabin yapılarının üstüne monte edilir. Askeri helikopterler genellikle motorları aktarma sistemlerinin her iki yanına monte edilmiş gövdelerde bulundurur. Şekil 3’te turbo şaft motoru yer almaktadır. Yardımcı Güç Ünitesi (APU); • Helikopter yerde motor çalışmaz vaziyette iken iklimlendirme sisteminin kullanımını sağlayarak daha yerde iken yolcu konforunun maksimum seviyede sunar. • Motorun çalışması için gerek duyulan basınçlı havayı APU sağlar. • Havadayken duran bir motorun tekrardan çalıştırılması için marş görevi yapar. APU yangın ihtimaline karşı yangın söndürme sistemine sahiptir. Şekil 4’de iki farklı helikopterde motor bölümü yangın söndürme erişim noktası yer almaktadır. İki motor yan yana monte edildiğinde, motorlar arasına ve motorlar ile kabin yapıları arasına koruyucu yangın duvarları yerleştirilir. Motorlar gondolların içine yerleştirilmişse, bunlar yangın erişim panelleri ile donatılmış olabilir. Bu paneller aracılığıyla söndürme ortamı sokulabilir. 1.6. Ana Rotor Helikopter ana rotoru, genellikle kabinin/ana gövdenin üstünde konumlanır ve genellikle iki ila beş palden oluşur. Bazı helikopterler, Chinook gibi, iki set ana rotor takımına sahiptir. Ana rotor palleri genellikle metal öncü kenarları ve kök uçları ile birlikte palin ana gövdesi kompozit yapılardan oluşur. Bazı daha küçük helikopterler, neredeyse tamamen metal yapıdan oluşan rotor palleri kullanır. Bir helikopter kazası sonucu hasar gördüğünde, rotor bıçakları parçalanabilir ve kompozit malzeme parçalarını geniş alanlara yayabilir. Rotor bileşenleri ayrıca çarpma yerinden uzak bir mesafeye fırlatılabilir. 1.7. Kuyruk Rotor Geleneksel kuyruk rotorları genellikle metal ve kompozit malzemelerden oluşan iki ila beş palden oluşur. Bunlar genellikle onları daha kolay ayırt etmeyi sağlayan renklerde boyanmış olacaktır. Bazı helikopterler ise etkili bir kuyruk rotoru olarak bir kanalda barındırılan birçok daha küçük kuyruk rotoru palinden oluşan bir “fenestron” kullanır. Şekil 5’de iki farklı kuyruk rotorlarıyeralmaktadır. Şekil 3. Turbo Şaft Motoru Şekil 4. Motor Bölümü Yangın Söndürme Erişim Noktası
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=