34 YANGIN ve GÜVENLİK • Mart / 2024 MAKALE 2.3. Motorla İlgili Yangınlar Helikopter motorları, ana ve kuyruk rotorları tahrik etmek için bir dişli kutusu aracılığıyla tasarlanmıştır ve gerekli hizmetleri üretmek üzere, yani elektrik gücü, soğutma ve ısıtma sağlamak üzere çalışır. Motorlar çalıştığında çok yüksek sıcaklıklara ulaşılır ancak bunlar ana gövdeden yalıtılır. Bu yüksek sıcaklıklar ve yakıtın motor etrafında dolaşması nedeniyle, motor bölmesinde yakıt ve yağ sızıntıları oluşabilir ve sonuç olarak yangın çıkabilir. Büyük helikopterlerde yangın tespit sensörleri ve yangın söndürme sistemleri kullanılmaktadır. Helikopter motorlarında yangınlar çok nadirdir çünkü motorlar, iç sıcaklığı 2000ºC’yi aşan iç sıcaklıklara dayanacak şekilde yüksek çözünürlüklü çelik veya titanyum ile inşa edilmiştir. Eğer içsel bir motor yangını oluşursa, yakıt musluklarını kapatmak genellikle durumu çözecektir. Bu, herhangi bir arta kalan yangını egzoz borusuna üfleyerek, orada ilk yardım yangın söndürücülerle ele alınabilir hale getirecektir. 2.4. Yangın Tespit Sistemleri Yangın algılama telleri, motor veya motor bölgesinin etrafından geçen bir dizi tel sistemidir ve iletkenler arasından düşük gerilim geçer. Eğer olağandışı bir ısınma meydana gelirse, iletkenlerdeki kapasite değişir; bu değişiklik ölçülür ve kokpite bir alarm sinyali olarak iletilir. 2.5. Yangın Söndürme Sistemleri Motor bölgesinde bir yangın tespit edildikten sonra, varsa pilot helikopterin sabit yangın söndürme sistemini çalıştırabilir. Sistem, Halon (veya eşdeğeri yangın söndürme ortamı) içeren, nitrojenle basınçlandırılmış bir küre, ajansı iletmek için borular, nozullar ve ajans boşaltımını ateşlemek ve kontrol etmek için elektrikli veya mekanik cihazlar içerir. Her motorun kendi sistemi vardır, ancak genellikle birbirine bağlıdır ve bir motorun içine her iki ünite de boşaltılabilir. 2.6. Helikopter Kazasında Kurtarma Helikopterlerle diğer sabit kanatlı uçaklar arasındaki en önemli fark, helikopter kanatlarının döner (rotorlar) olmasıdır. Bu, bir kaza durumunda helikopterin sabit kanatlı bir uçaktan daha az olasılıkla dik duracağı anlamına gelir. Bir helikopterin ileri hız olmadan kalkış ve iniş yapabilmesi nedeniyle, helikoptere ve yolcuların sağ kalma olasılığının sabit kanatlı bir uçaktan daha yüksek olabileceği varsayılabilir. Ancak daha küçük helikopterler genellikle sıfır hızda bile kötü bir şekilde bozulur ve rotor pali yere temas ettiğinde felaket haline gelebilen olaylar meydana gelebilir. Daha büyük helikopterler, sağ kalma olasılığını artıran daha güçlü yapılar içerir. Ağır darbe inişleri, iniş takımlarının çökmesine ve helikopterin devrilmesine neden olabilir. Şekil 7’de helikopter devrilmesi görülmektedir. Şekil 8’de ise helikopter kazası sonrası son durumu görülmektedir. 2.7. Kurtarma Operasyonu Kazadan/yangından kurtarma yaklaşımı, sabit kanatlı bir uçağa yönelik yaklaşıma benzer olmalıdır, ancak personelin Tablo 3. Standart Acil Durum İtfaiyeci İşaretleri
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=