37 YANGIN ve GÜVENLİK • Mart / 2024 MAKALE maktadır. Yine aynı yönetmelikte, bina yüksekliği; binanın kot aldığı noktadan saçak seviyesine kadar olan mesafeyi, yapı yüksekliği ise; bodrum katlar, asma katlar ve çatı arası piyesler dahil olmak üzere, yapının inşa edilen bütün katlarının toplam yüksekliği olarak tanımlanmıştır [4]. “NFPA 101 Can Güvenliği Standardı” [5] ve “NFPA 5000 Bina İnşaatı ve Güvenlik Standardı” [6] ise yüksek binayı, oturulabilir bir katının döşeme seviyesinin itfaiye aracının erişebileceği en düşük seviyeye göre 23 metrenin üzerinde olduğu binalar olarak tanımlamıştır. Yüksek bir binanın çok fazla katı olması, binayı bir yangın anında tahliye etmek için çok sayıda insanın merdivenlerde büyük dikey mesafeler kat etmesini zorunlu kılan -kümülatif- bir eylem gerektirir ki esasen diğer binalara göre can güvenliği için üzerinde durulması gereken en temel zorluk da budur. Bu yüzden kamu, yasama organları, yerel ve merkezi yönetimlerin yanı sıra tasarım, inşaat ve mülkiyet topluluklarının tümü yüksek bina güvenliğinde hassasiyetle durmaktadır. Esasen Yüksek Binalar da yangın ve can güvenliği konusunda aşağıdaki üç temel zorluktan bahsetmek gerekir: 1. Merdiven kovaları ve diğer uzun şaftlardaki önemli baca etkisi (yani doğal çekiş) nedeniyle tüm katlara geniş duman dağılımı potansiyeli. 2. Tahliyede zorluk. 3. İtfaiye personelinin yangına ulaşmada yaşadığı zorluk. 1.2. Tarihte Önemli Yüksek Bina Yangınları Yüksek binalar nicelik olarak karşılaştırıldığında yüksek olmayan binalardan çok daha azdır. Ancak buna rağmen, yayımlanmış istatistikler [7] sonucunda, her yıl Birleşmiş Milletler’de ortalama olarak her yıl 15.700 yüksek bina yangını raporlanmıştır. Bu yangınlar, yine ortalama olarak yılda 53 ölüm, 546 yaralanma ve 235 milyon dolar kayba neden olmaktadır [8]. 2001 11 Eylül 2001 tarihinde bir terör saldırısı sonucunda New York’ta bulunan İkiz Kuleler’e çarpan uçaklar kulelerin taşıyıcı sistemi zayıflatmış ancak yıkamamıştır. Binanın yıkılmasındaki asıl neden, uçakların depolarındaki yakıtın başlattığı yangın sonucunda, çelik yapının eğilerek taşıyıcı özelliğini kaybetmesidir. Uçakların binaya çarptıkları kattan yukarıda bulunan katlardaki yangın merdivenlerinin de kullanılamaz hale gelmesi sonucunda 2974 kişi yaşamını yitirmiştir, 24 kişi ise kayıptır [9]. Şekil 2. NFPA 101’de Bina Yüksekliği Ölçümü [5] Kahramanlar İş Merkezi / Ankara The Marmara Taksim / İstanbul Mertim Mersin İstanbul Shappire Skyland İstanbul İkiz Kuleler Terör Saldırısı
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=