40 YANGIN ve GÜVENLİK • Mart / 2024 3. YÜKSEK BİNALARDA DİĞER BİNALARDAN FARKLI OLARAK ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER Bu tip binalarda öncelikli yangın güvenliği amaçları; • Can güvenliğinin sağlanması, • Mal güvenliğinin sağlanması, • Yapının kullanılmaya devam edebilir (işletme sürekliliği) olmasıdır. Bununla birlikte alınacak önlemler; binanın yüksekliği, kullanım sınıfı, kullanıcı yükü (sayısı) gibi unsurlar göz önüne alınarak değerlendirildiğinde binadan binaya değişiklik göstermektedir. Ancak genel bir ifadeyle bu tip binalardaki yangın güvenliği önlemlerinin temel hedefleri şunlardır: • Tüm kullanıcılar belirlenmiş süre içerisinde güvenli bir yoldan binadan tahliye edilmelidir. • Yangın olabildiğince küçük bir alan içerisinde tutulmalıdır. • Binadaki koşullar itfaiyenin sorunsuzca bina içine girebilmesi ve yangına müdahale edebilmesi için elverişli olmalıdır. • Alınmış önlemler, binada oluşacak yangın hasarlarını ve mal kaybını mümkün olduğunca azaltmalıdır. 3.1. Acil Kaçış ve Tahliye Yukarıda da bahsedildiği üzere herhangi bir yangın anında can güvenliğinin göz ardı edilemez önemde olmasından dolayı binada bulunan kullanıcıların güvenli ve olabilecek en kısa zamanda tahliye edilmesi, yangın mühendisliğinin ele aldığı en önemli konulardandır. Esasen bu konunun önemine işaret eden, yaşanmış hadiselerden bir tanesi İkiz Kulelere yapılan terör saldırısı sonucu çıkan yangındır. Bu saldırı bina içeresindeki acil çıkışları düzgün bir şekilde kurgulamanın, binanın taşıyıcı sisteminin ve bina türüne göre kullanıcı davranışlarını dikkatli bir şekilde analiz etmenin önemini bir kez daha vurgulamıştır. Yüksek binalarda kullanıcı sayısının çokluğu, kat edilecek mesafenin uzunluğu (dikey hareket) ve bunlara karşın kullanılan kaçış yollarının nitelik ve nicelik bakımından azlığı binanın tümden aynı anda tahliyesine olanak tanımayabilir. Bunun yerine aşamalı tahliye (sıralı tahliye de denir), katların birbirinden yangına dayanıklı yapı öğeleri ile (döşemeler, kapalı şaftlar vb.) ayrıldığı yüksek binalarda veya bazı atrium yapılarında en çok benimsenen tahliye yaklaşımıdır. Aşamalı bir tahliyede, tahliye edilecek ilk kişiler, yangından en çok etkilenen kattakiler ve diğer katlardaki tahliye kabiliyeti zayıf olan kişilerdir. Kalan katlar daha sonra, aşamalı aralıklarla, genellikle bir seferde iki kat olmak üzere tahliye edilir. Böyle bir yaklaşım, korunan merdivenlerin kapladığı plan alanında önemli ekonomik kazanım sağlar (tümden tahliyeye göre), ancak yine de bir dizi merdivenin sağlanmasını ve düzenli bakımını gerektirir. Bununla birlikte ister tümden tahliye ister aşamalı tahliye yaklaşımı benimsenmiş olsun sadece bir kaçış öğesi (merdiven veya korunmuş koridorlar vb.) tek başına mı kullanılacak yoksa birden fazla kaçış öğesi aynı anda beraber mi kullanılacak, kaçış öğelerinin nitelik ve niceliklerinin tasarım aşamasında belirlenmesi açısından gereklidir. MAKALE Şekil 4. Yüksek binalarda rüzgar etkisi [14] Şekil 5. Yangın anında tahliye yaklaşımları [15] Eşzamanlı Tam Tahliye Yer Değiştirme Yerinde Savunma Kademeli Tahliye
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=