42 YANGIN ve GÜVENLİK • Mart / 2024 sörünün kurulumu, asansör kontrol sistemi ve acil durum haberleşme sistemi ile birlikte, asansörün kabinini, kuyusunu ve asansör makine dairesini kapsamaktadır. Bu asansörlerin kapılarının yangına dayanımlı olması zorunludur. Ayrıca bir binada itfaiye erişim asansörü bulunuyorsa aynı kuyuda bulunan yangın merdiveninden, asansörün hizmet ettiği tüm katlara erişim sağlanabilmelidir. İtfaiye erişim asansörü, normal zamanlarda yolcu asansörü olarak kullanılabilir. Ancak, asansörün acil bir durumda itfaiye tarafından kullanılma ihtimalinden dolayı girişi engellememek amacıyla çöp veya mal taşımak için kullanılmamalıdır. 3.4. Cephe Malzemeleri Yangının büyümesini engellemek ya da başka bir deyişle yayılmasını önlemek için bina cephesini kullanılan malzemelerin yanıcılık sınıflarıdır. Özellikle giydirme cephelerde bina cephesinde kullanılan yalıtım malzemesinin mümkün olduğunca yanmaz malzemelerden olması gerekir. Özellikle dikey konumda duran yanıcı yalıtım malzemeleri cephelerde dikey yangın yayılımına önemli katkı sağlamaktadır. Yakın zamanda yaşanan 71 kişinin hayatını kaybettiği Grenfell Kulesi yangınında da, yangının kısa sürede tüm binayı kuşatmasının ve içinde bulunan kullanıcıların birçoğunu etkilemesinin temel nedeni budur. Cephe malzemesinin yanıcılığının sınırlanması dışında, cephede iki ayrı olgudan bahsetmek gerekir: Bunlardan ilki cephe ile döşemelerin kesiştiği kısımlarda oluşan boşlukların doğru şekilde kapatılmadığı durumda dikey yangın yayılımının binanın cephesinin hemen arkasında içerde görüldüğü durumdur. Alt katlarda başlayan bir yangının yanma ürünleri (sıcak hava, duman, is vb.) tavan seviyesinde birikir ve pozitif bir basınç oluşturur. Bir taraftan da bu yanma ürünleri yukarı doğru olan hava akımlarının takip eder. Zemin ile cephe arasındaki boşluk düzgün kapatılmazsa alevler bu basınç ve hava akımları yardımıyla üst katlara sirayet eder. Hatta yangın, yüksek sıcaklıklar nedeniyle bulunduğu katın penceresinin kırılmasına neden olursa üst katın cephesine her iki taraftan da etki eder ve cephenin hızla bozulmasına neden olur. Bu döşeme açıklıkları uygun şekilde yangın durdurucular ile kapatıldığında cephe içinden yayılım olgusu önlenebilir. Aşağıdaki şekilde sağ tarafta bina cephesinin içinden yayılım durumu gösterilmiştir. Cephede karşılaşılan diğer olgu da “Leap-Frog” etkisi olarak da anılan, yangının bina dışından alt kattan üst kata sıçramasını ifade eder. Yangın çıkan katın dış cephesi yangından hasar görerek açılırsa alevler üst katın cephesine öncelikle tabana yakın kısımlarından temas ederek hasar görmesine neden olabilir. Aşağıdaki şekilde (a) seçeneğinde de gösterilen durumun önüne geçilmesi için iki seçenek bulunmaktadır. Ya bina cephesinde yangına dayanıklı bir spandrel oluşturulur ya da bina sprinkler sistemi ile korunur. Açıkçası burada; Türkiye’de yürürlükte olan mevzuatın, binanın sprinkler ile korunmasını spandrel yokluğuna karşı yeterli bulmadığını, spandrelin olmadığı (en az 100 cm) durumlarda cepheye en çok 1,5 m mesafede ve aralarında 2 m’den daha çok mesafe olmayan yakın aralıklı sprinkler sistemi kurulmasını zorunlu koştuğunu belirtmek gerekir. Aşağıdaki Şekil 10’da sırasıyla yangına dayanıklı spandrel ve yakın aralık cephe sprinkler sistemi gösterilmektedir. MAKALE Şekil 7. İtfaiye erişim şaftı [18] Şekil 8. İtfaiye erişim asansörü [19] İtfaiye Erişim Ağzı Yangın Güvenlik Holü Yangın Merdiveni İtfaiye Erişim Asansörü
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=