34 YANGIN ve GÜVENLİK • Nisan / 2024 MAKALE 2.8. Uçuş Güvertesi Kurtarmaları Büyük sabit kanatlı uçaklarda pilot-in-charge tipik olarak sol tarafta otururken, helikopterlerde pilot genellikle sağ tarafta oturmaktadır. Çoğu helikopterin uçuş güvertesi büyük perspex panellerle çevrilidir, genellikle "baloncuk" olarak adlandırılır ve erişim sağlamak için kırılması veya kesilmesi gerekebilir. Şekil 13'de helikopter ön camı yer almaktadır. Eğer pilotu kurtulmak için koltuk emniyet kemeri serbest bırakılması gerekiyorsa, bu genellikle 4/5 noktalı atalet bobin tipi bir kemerdir, sol tarafta bulunan hızlı serbest bırakma kolu kullanılmalıdır; bu işlem, kolun öne doğru itilmesiyle gerçekleştirilir. Hızlı serbest bırakma kolu atalet bobinini gevşetir ve kemer, normal serbest bırakma mekanizmasını çalıştırarak çözülür. Kabin zemin seviyesi düşüktür ve çoğu zaman bir helikopter kaza sonucu yan yatmış olacağı için, kısa bir merdivenin bulunması avantajlıdır. Şekil 14'te helikopterlerde bulunan emniyet kemerleri yer almaktadır. 2.9. Yangın Söndürme Operasyonu Helikopterleri içeren herhangi bir olaya yaklaşım, söz konusu olayın doğası ve ciddiyetine bağlı olarak son derece tehlikeli olabilir. Kesin talimatlar vermek imkansızdır, bu nedenle aşağıdaki, varışta karar verme sürecine yardımcı olmak amacıyla rehberlik sağlamak için tasarlanmıştır. İtfaiye amiri, bilgi toplama süreci aracılığıyla helikopterin rolünü belirlemek için adımlar atmalıdır. Dikkate alınacak faktörler: • Helikopterin boyutu, • Olası yolcu sayısı, • Helikopterin konumu, • Helikopterin aldığı hasar, • Helikopterin türü, örneğin askeri veya sivil, • Varışta görülen herhangi bir yolcu, • Varışta yangın durumu, • Motorlar çalışıyor mu? • Rotorlar dönüyor mu? 2.9.1. Hava Araçlarında Görülen Yangınlar • A Sınıfı yangınları: Döşemelik eşya veya benzeri katı yanıcı maddeler içeren yangınlar, söndürülmesi için soğutma ve su uygulaması gerektiren A Sınıfı malzemelerdir. Sorumlu görevli, bu tür yangınlarda, tercihen su sisi olmak üzere, su kullanılmasını avantajlı bulabilecektir. Mevcut ekipmanın ve maddelerin en avantajlı şekilde nasıl kullanılacağı ile ilgili tecrübe, planlama ve bilgi, karar verme hususunda en iyi rehberdir. • Sıcak frenler ve tekerlek yangınları: Hava aracı tekerleklerinin ve lastiklerinin ısınması, muhtemel patlama tehlikesi oluşturmakta olup, yangın durumunda, söz konusu tehlike oldukça artmaktadır. Helikoptere müdahale eden itfaiye personellerini gereksiz bir şekilde tehlikeye sokmamak amacıyla, sıcak frenlerin ve fren yangınlarının ayırt edilmesi önemlidir. Sıcak frenler, normalde, herhangi bir yangın söndürücü madde kullanılmaksızın kendi kendine soğuyacaktır. Pervaneli hava araçlarına yönelik pek çok hava aracı işletme el kitabı kapsamında, uçuş ekibi üyelerinin, pervaneyi, tekerleğin önünde, bol miktarda soğutucu hava akımı sağlamak için yeterli hızda döner vaziyette tutmaları tavsiye edilmektedir. Pek çok jet hava aracı tekerleğinde, herhangi bir tehlikeli basınca ulaşılmadan eriyip tekerleği söndürebilecek olan emniyet tıpaları bulunmaktadır. Herhangi bir tekerlek yangınına müdahale ederken, itfaiye personelleri, tekerleklere, aşırı dikkatli bir şekilde ve kesinlikle aks doğrultusundaki taraftan değil ön veya arka yön açısından yaklaşmalıdırlar. Isının, frenlerden tekerleğe aktarılması sebebiyle, yangın söndürücü maddelerin, bu alana Şekil 13. Helikopter Baloncuğu Şekil 14. Helikopterlerde Bulunan Emniyet Kemerleri
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=