36 YANGIN ve GÜVENLİK • Temmuz-Ağustos / 2024 çoğunluğu da kurumlardan alınan bilgilerden gelmiştir. Tutuşturma kaynağı tespit edilen yangın ve patlamalarda elektriksel kıvılcım kaynaklı olanlar ön plana çıkmaktadır. Elektrik tesisatlarının periyodik bakım ve kontrollerinin yapılmaması, elektrikli çalışmalarda iş güvenliği kurallarının ihlal edilmesi, elektrik kaynaklı yangınların artmasına sebep olmaktadır. Elektriksel kıvılcım kaynaklı yangın ve patlamaları, mekanik kıvılcım kaynaklı olanlar takip etmektedir. Mekanik kıvılcım kaynaklı yangın ve patlamaların önüne geçebilmek için mekanik kıvılcım kaynağı olduğu bilinen ekipmanların çalışmaları sırasında özel tedbirler alınmalı ve iş izni sistemi uygulanmalıdır. Açık alev kaynaklı yangınlar için de aynı durum geçerlidir. Aşırı ısınma kaynaklı yangın ve patlamaların ise genellikle havalandırma bacalarının içindeki kurumun ısınmasıyla ortaya çıktığı görülmektedir. 2023 yılında tespit edilen endüstriyel yangın ve patlamalardan yaklaşık olarak %13’ünün oluş biçimi tespit edilmiştir (Grafik 12). Oluş biçimi tespit edilen yangın ve patlamalarda elektrik tesisatında arıza, dışarıdan sirayet etme ve kapalı alan çalışmaları ön plana çıkmaktadır. Yanıcı ve parlayıcı maddelerin bulunduğu endüstriyel alanlardaki sigara kullanımı, ateşli çalışma yapılması (kaynak, spiral kesme-taşlama vb.) firmaların oldukça dikkat etmesi gereken konulardır. Firmaların bir kısmı çalışanların işe fazla ara vermemesi vb. sebeplerle sigara kullanımına izin verebiliyor veya zaman zaman göz yumabiliyor. Ayrıca sadece yasaklamakla yetinilmemeli, çalışanlar sürekli olarak kontrol edilmelidir. Ateşli çalışmalar yapılacaksa gerekli önlemler (yanıcıların uzaklaştırılması, gaz ölçümü vb.) alındıktan sonra kontrollü şekilde yaptırılmalıdır. 4. 2023 YILINDA ÖNE ÇIKAN OLAYLAR Önceki yıllarda olduğu gibi 2023 yılında da sonuçları oldukça acı olan büyük endüstriyel yangın ve patlamalar gerçekleşmiştir. 10 Haziran 2023 tarihinde yine Makine ve Kimya Endüstrisi’ne (MKE) bağlı Barutsan Roket ve Patlayıcı Fabrikasında Dinamit Atölyesi’nde yaşanan patlama ve yangın nedeniyle 5 işçi hayatını kaybetmiştir. Yine MKEK bünyesinde yer alan Kapsül Fabrikasında da 18 Temmuz 2023 tarihinde benzer bir şekilde bir patlama gerçekleşmiş ve bu olayda da 4 işçi yaralanmıştır. Önceki yıllarda da MKE bünyesinde yer alan fabrikalarda yaşanan olaylar yeterli önlemlerin alınmadığını gözler önüne sermektedir. Çeşitli kaynaklardan edinilen ve kamuoyuna yansıyan bilgiler ışığında MKE bünyesindeki tesislerde çok ağır ve çok tehlikeli bir iş yapılmasına rağmen kurulduğundan bu yana neredeyse hiçbir teknolojik değişiklik gerçekleşmemiş ve günümüz teknolojisinden uzak bir proses izlenmektedir. Yaşanan olaylar bakım ve depolama süreçlerinin önemini açıkça ortaya koymaktadır. 12 Şubat 2023 tarihinde de Balıkesir’in Susurluk ilçesinde yer alan kokoreç üretim tesisinde gerçekleşen patlama sonucu 4üü ağır olmak üzere 17 işçi yaralanmıştır. Basına yansıyan bilgiler ışığında LPG tankından sızan gaz tutuşturma kaynağı ile buluşarak patlamaya sebep olmuştur. Bu olayda da yanıcı, parlayıcı, patlayıcı bulunan depo ve tankların risk haritalarının çıkartılması ve uygun ekipman, uygun bakım programlarının önemini tekrar ortaya koymuştur. 5. SONUÇ Kimya Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi olarak mesleğimizin getirdiği bilgi ve tecrübe ile yangın ve patlamalar konusunda söz söyleme ihtiyacı duymaktayız. 2023 yılında meydana gelen yangın ve patlamalar şehir, firma, kayıp, RAPOR Grafik 11. 2023 Yılında Yaşanan Endüstriyel Yangın ve Patlamaların Tutuşma Kaynakları (Bilinmeyenler İhmal Edilince) Grafik 12. 2023 Yılındaki Endüstriyel Yangın ve Patlamaların Oluş Biçimleri (Bilinmeyenler İhmal Edilince)
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=