42 YANGIN ve GÜVENLİK • Eylül / 2024 nesnesi olarak seçilebilir; ancak incelenen tünel çok uzun ise, bölümlere ayrılmış bir çalışma yapılması gereklidir [10]. Bu tünel çok uzun olduğundan, bölümlere ayrılarak incelenmesi gerekmektedir. Uzun mesafeli otoyol tünellerinde, genellikle her 300 m'de bir duman bölmesi oluşturulmaktadır. Bu nedenle, çalışmada incelenen tünelin 300 m'lik bir bölümü seçilmiş olup, bu kesit 12 m genişliğinde ve 7 m yüksekliğinde kare bir kesite sahiptir. Tünel duvarının sınırı “Dikdörtgen kesit” olarak belirlenmiştir. Tünel duvarının sınırı “BETON” olup, duvar kalınlığı 0,5 m'dir. Tünelin her iki ucundaki çıkış “AÇIK”, duman tahliye menfezi ise “EGZOZ” olarak belirlenmiştir. Bu çalışmada, izole edilmiş rüzgar hızının duman tahliyesi ve ince su sisi söndürme sistemleri üzerindeki etkileri dikkate alınmamıştır. Duman tahliye kanalı, tünelin üst kısmından geçen yolun üzerinde olup, tünelin tepesinden 2 m aşağıda yer alan bir bölme ile ayrılmıştır. Tahliye menfezinin boyutu 4m×2m olup, aralıklar 30 m'dir. Su sisi nozulları, tünel duvarlarının her iki tarafından 3 m mesafede, tünel tavanından 0,5 m yükseklikte yerleştirilmiş olup, her sırada 7 adet olmak üzere, her iki sırada da 20 m aralıklarla düzenli olarak dağıtılmıştır. Yangın kaynağının her iki yanındaki 120 m'lik alan, yangına en yakın ve en fazla risk altındaki alanları incelemek için seçilmiştir. Tünelin üç boyutlu haritası Şekil 1(a)'da, tünel simülasyon şeması ise Şekil 1(b)'de gösterilmiştir. (2) Yangın kaynağı kurulumu Bir minibüste çıkan yangının yangın gücü genellikle 5 MW'dir ve bir kamyonet veya otobüs kaynaklı orta büyüklükte bir yangın, 10 ila 20 MW arasında bir ateşleme kaynağı gücüne karşılık gelir. Yangın tasarım gücü muhafazakar bir şekilde 15 MW olarak alınmıştır. Yangın tasarım gücü muhafazakar bir şekilde 15 MW olarak belirlenmiş ve tünelin ortasına, en elverişsiz çalışma koşulları göz önünde bulundurularak 4 m (uzunluk) × 2 m (genişlik) × 1 m (yükseklik) boyutlarında bir yangın noktası yerleştirilmiştir. Yangın kaynağı t² süper hızlı yangın olarak ayarlanmış, yangın büyüme katsayısı 0.1876 olarak alınmıştır. Güç 15 MW olduğunda, yanma 283 saniye sonra kararlı bir aşamaya ulaşmakta ve simüle edilen yangın süresi 360 saniye olarak ayarlanmaktadır. (3) Izgara bölümü Sonuçlar, Ulusal Standartlar ve Teknoloji Enstitüsü (NIST) tarafından doğrulanmış olup, ızgara boyutu D*/16 ile D*/4 arasında ayarlandığında daha doğru sonuçlar elde edilmekte ve hesaplama süresi makul olmaktadır. Izgara karakteristik çapı D∗ şu şekildedir: Burada: Q, yangın kaynağından çıkan ısı yayılma oranı (kW); ρ∞ ortam hava yoğunluğu (kg/m³); cp hava özgül ısısı (kJ/(kg-K)); T∞ ortam hava sıcaklığı (K); g ise yerçekimi ivmesidir (m/s²). D∗ 2.84 m olarak hesaplanmış ve ızgara boyutu 0.18 m ile 0.71 m arasında ayarlanmıştır. Simülasyonun doğruluğu ve bilgisayarın işlem verimliliği göz önünde bulundurularak, bu çalışmada bölümlenmiş ızgara yöntemi kullanılmıştır. Yangın kaynağının 100 m aşağısındaki ızgara boyutu 0.25 m x 0.25 m x 0.25 m olarak, kalan kısımlar ise 0.5 m x 0.5 m x 0.5 m olarak ayarlanmıştır. (4) Ölçüm noktalarının yerleşimi Tünel boyunca, uzunlamasına orta hat üzerinde dilimler yerleştirilmiştir. Tünelin uzunlamasına sıcaklık, CO konsantrasyonu, görüş mesafesi gibi faktörleri izlemek için ölçüm Şekil 1. Tünel modelinin şematik diyagramı. (a) Tünelin üç boyutlu haritası (b) Tünel simülasyon şeması Dilim Üst septum Egzoz havalandırması Duman tahliye kanalı ÇEVİRİ
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=