gözlem Doç.Dr. Abdurahman KILIÇ 1 1 1 YANGIN YERiNDE ZEHiRLi 1 1 GAZLARIN TEHLiKELERi 1. Giriş Yanan ortamlarda çok farklı maddeler bir arada bulunur ve yanma sonucu değişik gazlar açığa çıkar. Bu gazlardan bir kısmı zehirleyici, bir kısmı boğucu ve bir kısmı tahriş edici özellik taşır. Yangın yerindeki tehlikelerin en büyüğünü gazlar oluşturur. Avrupa'da yapılan istatistiki araştırmalarda, zehirli gazlardan ölenlerin oranı yanıklardan ölenlerin oranının iki katıdır. Amonyak, siyanidrik asit ve karbondioksit gibi gazlar, havadan daha hafıfoldukları için açık havada sadece yangının oluşma veya.çıkış yerinde tehlikeli olur. Fakat, kapalı hacimlerde büyük tehlike teşkil ederler. Klor, fosgen, nitrik gazlar, benzin ve benzol gazları veya tetraklor, karbonat gibi gazların özgül ağırlıkları havadan -ağır olduğundan genellikle tabanda birikirler. Çukur ve kapalı bahçe gibi rüzgardan korunan yerlerde toplanır ve uzun süre kalabilirler. Özellikle kuyularda büyük tehlike oluştururlar. Zehirli gazlar çevredeki gazlarla birleşir. Birleşmelerinden dolayı yoğunluğunu kaybederler. Tesirsiz hale gelme zamanları bu gazların cinsine ve başlangıçtaki yoğunluğuna bağlıdır. Sıcak ve kuru havada zehirli gazlar daha çabuk seyrelir. Rüzgarsız ve sisli havalarda uzun süre tesirli olurlar. Suyla karışabilen bazı gazlar yağmurlu havalarda aşağı inebilirler. Zehirli gazlar solunum yolu ile vücuda girebildiği gibi, derinin soğurması ile de girer. Derinin soğurması ile vücuda giren zehirli gazlar çoğu zaman solunum yolundan daha büyük zehirlenme tehlikeleri meydana getirebilir. ------------ YANGIN VE GÜVENLİK ! l 20 Zehirli gazlar, a) İnsan vücudundan oksijeni alarak boğulmaya neden olabilir, b) Nefes yollarını tahriş ve tahrip edebilir ve akciğerleri zedeleyebilir, c) kanda, sinir sisteminde ve hücrelerde zararlara yol açabilir. 2. Boğucu Etki Yapan Zehirli Gazlar Bu gruptaki gazlar zehirli değildir. Bulunduğu yerlerde oksijeni ittikleri için oksijen yetersizliğini yaratırlar. Teneffüs yolu ile alınan havadaki oksijen oranının % 17'nin altına inmesiyle insan vücudunun direnci zayıflar. Oksijen miktarının az olduğu yerlerde teneffüs cihazı kullanılması gerekir. Filtreli gaz maske kullanılırsa tehlike yaratılır. Çünkü, oksijen olmayan yerde filtre görev yapamaz. Boğucu gazların tesiri altında kalan insanların bulundukları odaları derhal havalandırmak gerekir. Kazazedeler bir an önce bu odalardan çıkarılmalı ve oksijen verilmelidir. Bu kişileri yatırmalı ve rahat nefes almaları için elbiselerinin kol ve yaka kısımları gevşetilmeli, yaşam belirtileri görülmeyen kazazedeleri tekrar hayata döndürebilnıek için, ağızdan ağıza veya burun yolu ile suni teneffüs yapılmalıdır. Kazazedenin vücut sıcaklığını aynı seviyede tutabilmek için üstü örtülmeli ve sıcak tutulmalıdır. Bir an önce hastahaneye kaldırılmalıdır. 3. Tahriş ve Tahrip Edici Gazlar Bu gruptaki gazlar, nefes yollarına etki yapar, göz ve deride tahrişlere yol açar. Bu gazların tesirleri çoğu zaman geç farkedilir. Kokuları keskindir. İlk belirtileri, öksürme, göz yaşarması, burun akıntısı ve bunalma hissi ile ortaya çıkar. Kazazedeler kaza SAYI 25 ------- ---------
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=