yatırımla can ve mal güvenliği sağlanır, yangının gelişmesine neden olabilecek faktörler ortadan kaldırılır. 3. SANAYİ YAPILARINDA YANGIN ÖNLEM NOKTALAR! Endüstriyel yapılarda yangın önlem noktaları şunlardır: Çatılar, asma tavanlar, duvarlar (Yangın bölme duvarları), bacalar, pencere ve aydınlatma bantları, kapılar, klima kanalları, kızgın buhar ve yağ boruları, asansörler, betonarme taşıyıcı sistemler. 4. SANAYİ YAPILARINDAYANGIN VE YAYILIMI Son 20 yıl içinde endüstri yapılarında metal trapez hafif inşaat tarzı ağırlıklı olarak görülmeye başlanmıştır (Şekil I ). --- 1 ---2 Şekil 1. Metal trapez kesit yalıtımlı çatı (3) 1- Bitümlü su yalıtım tabakası 2- Polistren yalıtım malzemesi 3- Metal çatı Bu inşaat tarzı çatıya az yük getirmesi, istinat noktaları arasında yüksek açıklık ve daha az masrafı ifade ediyordu. Ancak bu inşaat tarzında çatı oluşumu yangından korunma için bir dizi problemi de yaratmıştır. Bunların başında ısı yalıtımı amacıyla kullanılan poliüretan gibi maddeler gelmektedir. Şiddetli yanan ve zehirli gaz çıkartan bu malzemeler yangını tüm çatı sathına süratle yaymakta, damlamalarla diğer bölümlerde yeni yangın merkezleri meydana getirerek, tüm binada yangının Şekil 2. - --- - - -- ---- YANGIN VE GÜVENLİK yayılmasını sağlamakta (Şekil 3) ve tüm sistemin çökmesine neden olup, yangına müdahale olanağını yok etmektedir. Endüstriyel yapılarda karşılaşılan ve yangın güvenliğini ortadan kaldıran önemli bir konu da rüzgarın metal çatı elemanını devamlı yalayarak yüksek bir statik enerji birikmesine neden olmasıdır. İki metal çatı arasındaki poliüretan gibi yalıtkan ürünün bulunması, çatı elemanını kondansatör haline getirir. Beher I cm kalınlıkta 1000 voltluk bir ark meydana gelmesine neden olabilir. Bu enerji sadece özel bir üst katman topraklanması yapılması halinde boşalır. ��-------:-ı-- •• Şekil 3. Yangının etkisi (3) 1- Çatı üst tabakası 2- Polistren yalıtım malzemesi 2 Büyük endüstri yangınlarındaki hasar tutarları hakikaten daha evvel bilinmeyen yüksekliğe tırmanmıştır. Yakın zamandan birkaç örnek: Neuhausen'da bir fabrika binasının deposunda başlayan yangın tüm çatı sathına süratle yayılarak, diğer bölümlere sıçramasıyla yeni yangın merkezleri meydana getirmiştir. 20.000 m2alan hasara uğramış, 100 milyon DM zarar olmuştur (Şekil 4). Şu ana kadar dünyanın en büyük endüstriyel yangını, Köln'de Ford fabrikasının deposunda başlamış ve tüm binaya yayılmasıyla 75.000 1112 alan hasara uğramış, 425 milyon DM zarar olmuştur. 5. SONUÇ VE ÖNERİLER İleri ülkeler, yapılarda yangın emniyet kurallarını koymuş ve harfiyen uygulamaktadırlar. Ülkemizde, yangın standartlarının ve şartnamelerinin hazırlanması, bağlı olarak gerekli denetimlerin yapılması, yangına karşı uluslararası standartlarda önlem alınması gerekmektedir. Almanya'da bir yangından korunma eksperinin 1 980 yılındaki açıklaması ilginçtir. "Gelecek bize- depo mahallerinde ve imalat bölümlerinde en büyük 75 SAYl25 ------------- -- -
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=