49 YANGIN ve GÜVENLİK • Ekim / 2024 MAKALE arası orta, 76 ve üzeri ise şiddetli sınıfta kalmaktadır. Ayrıca yapıda bulunan açıklıkların oranı da göz önüne alınmaktadır, açıklık oranı arttıkça katsayı seviyesi de yükselmektedir. NFPA içerisindeki hesaplamada genişlik ve uzunluk değerlerinin birbirlerine oranı da önem arz etmektedir, 4.4.7.3 numaralı kısımda minimum ayırma mesafelerine ait tablo oluşturulmuştur, ilgili yapının özelliklerine, yangın yüküne ve yanıcılığına göre mesafe tespiti sağlanabilmektedir. En verimsiz koşullar için NFPA 80A’nın 4.4.8.2 bölümünde Yanabilir/Derecesiz Çatılı Binalar İçin Minimum Ayırma Mesafesi tablosuna yer verilmiştir, ilgili tablodan da anlaşılacağı üzere 15 metre güvenli mesafe olarak ortaya çıkmaktadır. Örnek Uygulama: 32 metre genişliğe ve 8 metre yüksekliğe sahip bir binanın açıklık oranı %20 olarak belirtilmiştir. Maruz kalma seviyesinin şiddetli olarak hesaplandığı ifade edilen tesis için uygulanması gereken minimum mesafe kaç metre olmalıdır? Çözüm: Genişlik/yükseklik = 4, açıklık oranı ve şiddet seviyesine göre NFPA 80A Tablo 4.4.7.3 üzerinde 2.18 değeri okunmaktadır, güvenli oran için ilave 1.5 metre değeri de eklenmektedir. 2.18 x 8 metre + 1.5 metre = 18.94 metre. Minimum mesafe olarak 19 metrenin seçilmesi uygun olacaktır. Uluslararası Bina Kodu olarak bilinen ve ABD tarafında uygulanan IBC (The International Building Code) yapıları yangından korunma durumu ve sprinkler mevcudiyetine göre sınıflandırmaktadır. Korumasız ve sprinklersiz koşul, korumasız fakat sprinklerli koşul ve korumalı koşul olarak mesafeler üç bölümde incelenmektedir. 705.8 numaralı tabloda en elverişsiz durumda güvenli değerin 30 feet olarak belirlendiği görülmektedir, buradaki tasarım-inşaat durumunda 9.15 metrenin sınır değer olarak alınabileceği fakat yapının özelliklerine göre bu seviyenin artıp-azalabileceği değerlendirilmektedir. İngiltere’de uygulaması bulunan ve Yangından Korunma Birliği olarak tanımlanan The Fire Protection Association (FPA) rapor üzerinde Dış Yangın Yayılım kısmı yer almaktadır. Belirtilen dokümanın 17 numaralı tablosunda çatı ve cephe kaplamaları baz alınarak yangına olan mesafenin olması gerektiği seviye belirtilmektedir. İlgili kaplama malzemesinin yangına dayanım sınıfı orada veya karşı tarafta meydana gelebilecek olası bir yangının sirayetini önlemek amacıyla kalınması gereken güvenli mesafeyi etkilemektedir. Kaplama malzemesi AA, AB veya AC sınıfa sahip ise mesafenin 6 metreden de aşağı olabileceği görülmektedir diğer taraftan DA, DB, DC veya DD sınıflarında ise güvenli mesafe 20 metre olarak oluşmaktadır. Polikarbon, PVC, poliüretan gibi yangın dayanımı düşük malzemelerin kullanılması yapıdaki açıklıklarla birlikte sirayet riskini arttırmaktadır. 4.YANGIN SIRAYETINDE RISK MÜHENDISLIĞI Sivil, ticari ve sınai rizikoların risklerini belirli bir prim karşılığında üstlenen sigorta şirketleri bünyelerinde bulundurdukları veya danışmanlık hizmeti aldıkları risk mühendisliği sayesinde riskleri ölçümleyerek iş kabulleri yapabilmekte, elde edilen veri ve raporlar neticesinde de muafiyet, limit, koasürans gibi kritik noktada bulunan süreçleri güncelleyebilmektedir. Sigorta şirketlerinin belirlemiş olduğu (iş kazası, yangın, işveren sorumluluk, ürün sorumluluk, kar kaybı, deprem, sel, heyelan, makine kırılması, elektronik cihaz bozulması, dahili su, kar ağırlığı, terör-kargaşa, inşaat montaj gibi) riskleri barındıran endüstriyel tesislerde ek olarak çevresel risklerden söz edilebilmektedir. Dış kaynaklardan gelebilecek olan bu risklerin kontrol ve yönetiminin sağlanması oldukça güç olmaktadır, kara taşıtları çarpması, hava taşıtları çarpması, deniz taşıtları çarpmasının örnek olabileceği bu riskler arasına ilaveten sirayet eklenebilmektedir. Sirayet riskinin yangın açısından değerlendirilmesiyle birlikte riskin tanımlanması, ölçülmesi, önerilerle seviyesinin indirgenmesi-kontrol altına alınması, periyodik kontrollerle de etkili çözüme kavuşturulması gerekmektedir. Risk mühendisliği bakış açısında yangın hususu değerTablo 2. NFPA 80A Metrekare Bazında Şiddet Sınıflandırması Tablo 3. NFPA 80A Kata Bağlı Yangından Korunma Mesafesi Metrekareye Göre Yangın Yükü Şiddet Sınıflandırması 0-34 kilogram/metrekare Hafif 35-73 kilogram/metrekare Orta 76 kilogram/metrekare ve üzeri Şiddetli Çatı Yangınına Katkı Sağlayabilecek Kat Yangından Korunma Mesafesi 1 7.5 metre 2 10 metre 3 12.5 metre 4 15 metre Tablo 4. FPA Yangına Dayanım Sınıfı ile Yangından Minimum Uzaklık Mesafesi Yangına Dayanım Sınıfı Yangından Minimum Uzaklık Mesafesi 6 Metreden Az En Az 6 Metre En Az 12 Metre En Az 20 Metre AA, AB, AC Uygun Uygun Uygun Uygun BA, BB, BC Uygun Değil Uygun Uygun Uygun CA, CB, CC Uygun Değil Uygun Uygun Uygun AD, BD, CD Uygun Değil Uygun Uygun Uygun DA, DB, DC, DD Uygun Değil Uygun Değil Uygun Değil Uygun
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=