13 YANGIN ve GÜVENLİK • Kasım-Aralık / 2024 tarafından 1928 yılında ilk kez piyasaya sürüldü. Serbest akışlı ve neme dayanıklı hale getirmek için kimyasallarla özel olarak işlenmiş sodyum bikarbonat kullanan, kartuşla çalışan bir kuru kimyasal söndürücüye sahipti. Dış kabın inde bulunan bir CO2 kartuşuna sahip bakır bir silindirden oluşuyordu. Operatör, kartuşu delmek için üstteki pistonu sertçe basılması ile delinen bu CO2 içindeki söndürücüyü tazyiklendirerek dışarı püskürmesini sağlar. Bu, büyük ölçekli üç boyutlu sıvı ve basınçlı gaz yangınları için mevcut olan ilk maddeydi, ancak küçük kuru kimyasal ünitelerin ev kullanımı için pazarlandığı 1950'lere kadar büyük ölçüde özel bir tür olarak kaldı. ABC kuru kimyasalı 1950'lerde Avrupa'dan geldi; Super-K 60'ların başında icat edildi ve Purple-K 1960'ların sonlarında ABD Donanması tarafından geliştirildi. Halon 1211, 1970'li yıllarda Avrupa'dan ABD'ye geldi ve burada 40'lı yılların sonlarında veya 50'li yılların başlarından beri kullanılıyordu. Halon 1301, DuPont ve ABD Ordusu tarafından 1954 yılında geliştirildi. Hem 1211 hem de 1301, yangının zincirleme reaksiyonunu engelleyerek çalışıyor ve Halon 1211 durumunda A sınıfı yakıtları da soğutuyor. Halon bugün hala kullanılıyor ancak çevresel etkisi nedeniyle ve ozon tabakasına zarar verdiği için, sera gazı tehlikesi yarattığı için birçok ülke çevre bakanları tarafından kullanımı yasaklanmıştır. Montreal antlaşması gereği Türkiye de bu protokole imza atarak 2014 yılından sonra Halon Bank üniteleri kurarak buralarda rezerve edilme şartı ile kullanımdan kaldırılmıştır. Avrupa ve Avustralya kullanımını ciddi şekilde kısıtlamıştır ancak Kuzey Amerika, Orta Doğu ve Asya'da hâlâ yaygın olarak mevcuttur. Günümüzde her tür yangına uygun, birçok tasarım ve renkte bir söndürücü mevcut ancak iç işleyişi bir süredir aynı kaldı. Yangın söndürücüler de dahil olmak üzere her şeyde evrimin nasıl işlediği şaşırtıcı! Bugün her yerde bulunan bu hafif, kullanımı kolay ekipman, sayısız can ve malın kurtarılmasına yardımcı olmaktadır. n ancak 9 Litreye kadar boyutları da mevcuttu. Kap basınçsız olduğundan, kullanımdan sonra bir doldurma tapası aracılığıyla yeni bir CTC kaynağıyla yeniden doldurulabiliyordu. 1940'lı yıllarda Almanya, uçaklarda kullanılmak üzere sıvı klorobromometanı (CBM) icat etti. Karbon tetraklorürden daha etkili ve biraz daha az toksikti ve 1969 yılına kadar kullanıldı. Metil bromür, 1920'li yıllarda söndürücü madde olarak keşfedildi ve Avrupa'da yaygın olarak kullanıldı. Yangının zincirleme reaksiyonunu engelleyerek çalışan, 1960'lı yıllara kadar kullanılan, buharlaşan sıvıların en zehirlisi olan düşük basınçlı bir gazdır. Buharlaşan tüm sıvıların buharı ve yanma ürünleri oldukça zehirliydi ve kapalı alanlarda ölüme neden olabiliyordu. Karbon dioksit (CO2) söndürücü, 1924 yılında Walter Kidde Company tarafından Bell Telephone'un telefon santrallerinde daha önce söndürülmesi zor olan yangınları söndürmek için elektriksel olarak iletken olmayan bir kimyasal talebine yanıt olarak icat edildi (en azından ABD'de). 7,5 lbs içeren uzun bir metal silindirden oluşuyordu. Tekerlekli silindir, basınca dayanıklı hortum, açma kapama tetik veya vana mekanizması, emniyet ventili ve huniye benzer püskürme lansından oluşan CO2' gazlı söndürme cihazı ozon dostu bir temiz madde olması ve yanan bir kişinin söndürülmesinde faydalı olması nedeniyle günümüzde hala popüler olarak kullanılmaktadır. Alıştığımız daha modern görünümlü söndürücümüz, yaratıcısı DuGas (daha sonra ANSUL tarafından satın alındı) KAYNAKLAR https://www.radfiresprinklers.com/history-of-firesprinklers/ https://www.fireranger.com/history-of-the-fire-extinguisher/ UZMAN GÖRÜŞÜ
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=