32 YANGIN VE GÜVENLİK • OCAK - ŞUBAT / 2025 MAKALE ması zorunludur. İnsan sesi ile yapılan anonsun siren sesine olan büyük avantajları her yapı için değerlendirilmelidir. 4. DOĞRU ACIL ANONS SISTEM TASARIMI Standartlara uygun tasarım ve ürün seçimi Acil durumda hayat koruma amacıyla tesis edilen acil anons sistemleri, belirli kurallara uygun olarak tesis edilirler. Her bölge veya ülkede farklı farklı standartlar olmakla birlikte ülkemizde BYKHY belirttiği Avrupa EN normları kullanılır. EN normlarında EN54’ün 32. Bölümü sesli alarm sistemlerinin planlaması, tasarımı, kurulumu, devreye alınması, kullanımı ve bakımıyla ilgili kısmıdır. TSE (Türk Standartları Enstitüsü) bu dokümanı ‘’TSE CEN/TS 54-32:2015’’ adıyla Türk Standardı olarak yayınlamıştır. Sistemi oluşturan ekipmanların tümünün ilgili ürün standartlara, EN54-16, EN54-24, EN54-4 uygun üretildiğinin bağımsız test kuruluşlarınca sertifikalandırılması gereklidir. Aksi durumda sistemin çalışma performansı ve acil durumda çalışırlığı garanti edilemez. TS EN 54-16 (Yangın algılama ve yangın alarm sistemleri- Bölüm 16: Sesli alarm kontrolü ve gösterge donanımı) TS EN 54-24 (Yangın algılama ve yangın alarm sistemleri- Bölüm 24: Hoparlörler) TS EN 54-4 (Yangın algılama ve yangın alarm sistemleri- Bölüm 4: Güç Kaynakları) Duyulabilirlik ve anlaşılabilirlik hesapları Acil durumlarda güvenli tahliyenin sağlanması için tasarım aşamasında yapılması gereken hesaplamalar vardır. Bu hesaplamalardan ikisi duyulabilirlik ve anlaşılabilirlik hesaplarıdır. Duyulabilirlik, yapılan sesli uyarının insan kulağının fark edeceği düzeyde ortam gürültüsünden daha yüksek olmasıdır. Bu değer standartlara göre farklılıklar gösterebilir. BYKHY göre yapılan uyarının ortam gürültü seviyesinden en az 15dB üzerinde olması gereklidir. Anlaşılabilirlik, yayınlanan anonsun içeriğinin doğru bir şekilde anlaşılmasıdır. Anlaşılabilirlik acil anons sitemi için çok önemlidir. Duyulabililirlik hesapları matematiksel olarak kolaylıkla yapılabilirken anlaşılabilirlik hesaplamaları için daha detaylı çalışmaların yapılması gereklidir. Ortam gürültüsünün, yankılanmanın, hoparlör miktarının ve ses seviyesinin anlaşılabililirliği etkilediği göz önünde bulundurulmalı, detaylı olarak similasyon programlarında STI (Speech Transmission Index) hesapları yapılmalıdır ve iş bitiminde STI ölçümleri raporlanmalıdır. 5. ACİL ANONS SİSTEMİNİN SÜREKLİLİĞİ Sistem devamlılığı için gerekli bakım ve testler EN5432 standardına göre yapılmalıdır. Duyulabilirlik ve anlaşılabilirlik ölçüm ve testlerinin de periyodik olarak yapılması gereklidir. Sahada yapılan fiziki revizyonlar, kullanım ve proses değişikliklerine bağlı olarak acil anons sisteminin iyileştirmeleri de yapılmalıdır. Periyodik denetim ve servis, izlenmeyen arızaların tespit edilmesini, acil anons sisteminin sürekli güvenilirliğini sağlamak için önleyici tedbirlerin alınabilmesini ve sorumlu kişinin sistemin sağladığı korumayı etkileyebilecek her türlü değişiklikten haberdar edilmesini sağlamak için gereklidir. Acil anons sisteminin bakımı, sistemin bakımını yapmak üzere sertifikalandırılmış veya yetkilendirilmiş bir kuruluş tarafından düzenli olarak yapılmalıdır. Bakım, bina dolu olsun ya da olmasın kurulumun tamamlanmasının hemen ardından başlamalıdır. SONUÇ Bir can güvenliği sistemi olan Acil Anons ve Tahliye Sistemleri yasal gereklilikler ve tesisin özel gereksinimlerine göre tesis edilmelidir. Sistemlerinin tasarımı ve planlamasında duyulabilirlik ve anlaşılabilirlik hesapları yapılmalıdır. Sistemin kurulumu, devreye alınması, kullanımı ve bakımları EN54 standartlarına göre yapılmalıdır. Sistemi oluşturan tüm ekipmanlar EN54 onaylı ve bağımsız test kuruluşlarınca sertifikalandırılmış olmalıdır. n 1- Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik (BYKHY) 2- TSE CEN/TS 54-32:2015 Yangın algılama ve yangın alarm sistemleri- Bölüm 32: Sesli alarm sistemlerinin planlaması, tasarımı, kurulumu, devreye alınması, kullanımı ve bakımı 3- TS EN 54-16 (Yangın algılama ve yangın alarm sistemleri- Bölüm 16: Sesli alarm kontrolü ve gösterge donanımı) 4- TS EN 54-24 (Yangın algılama ve yangın alarm sistemleri- Bölüm 24: Hoparlörler) 5- TS EN 54-4 (Yangın algılama ve yangın alarm sistemleri- Bölüm 4: Güç Kaynakları) KAYNAKLAR
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=