43 YANGIN VE GÜVENLİK • OCAK - ŞUBAT / 2025 MAKALE oynamaktadır (Parks ve diğerleri 2023, Kreider ve diğerleri 2024). Etkili yangın söndürme çalışmaları, uzun vadede yakıt birikimini teşvik ederek ve çoğu tutuşturmayı söndürerek yangın alanını ve şiddetini artırma eğilimindedir. İlk müdahalenin başarısız olduğu yangınlar genellikle aşırı hava koşulları veya zor arazi şartları altında yanmaktadır (Calkin ve diğerleri 2015) ve bu “söndürme yanlılığı,” yüksek şiddetli yangın oranlarını önemli ölçüde artıran bir etkiye sahiptir (Kreider ve diğerleri 2024). Benzer şekilde, vahşi alan yangınlarının söndürülmesine yönelik operasyonlar (örneğin, karada ve havada uygulanan çeşitli yangınla mücadele taktikleri, bundan böyle "söndürme operasyonları" olarak anılacaktır), ilk müdahalenin başarısız olduğu yangınlarda yangın şiddeti üzerinde yaygın etkilere sahip olabilir, ancak bu etkiler yeterince bilinmemekte ve anlaşılmamaktadır. Söndürme operasyonları, (a) can kaybı, mülk ve kaynak koruma konusundaki genel bağlam içinde kullanılan belirli taktikler ile (b) yakıt, arazi ve hava koşulları arasındaki etkileşimlere bağlı olarak yangın şiddetini artırabilir veya azaltabilir. Yaygın bir anlatı, bir yangın cephesinden önce yakıt tüketmek için kullanılan ateşleme operasyonlarının (örneğin, karşı ateşler veya yakma işlemleri) istenmeyen yüksek şiddetli yangın etkilerine yol açtığını öne sürer (Backer ve diğerleri 2004, Driscoll ve diğerleri 2010, Stephens ve diğerleri 2013). Ancak, iyi zamanlanmış ve stratejik olarak konumlandırılmış ateşleme operasyonları, baş yangını oluşumunu azaltarak veya yangının yayılmasını geciktirerek yangın şiddetini azaltabilir. 2012’deki Kaliforniya Reading Yangını’nın şiddet desenlerinin bir analizinde bulunmuştur (Harris ve diğerleri 2021a). Düşük şiddetli yangınların yakıt azaltma yöntemi olarak kullanımını yaygınlaştırma çabalarına katkı sağlar. Örneğin, bir çalışmada düşük ve orta şiddetli yangınların söndürme operasyonlarıyla birleştirilmesi, yalnızca operasyonların veya şiddetin tek başına uygulanmasına kıyasla yangın şiddetini iki kat azaltmıştır (Harris ve diğerleri 2021a). Yeniden yanmalarda şiddeti azaltan söndürme operasyonları, önceki orta-yüksek şiddetli bir orman yangınından sonra ormanların iyileşmesini de kolaylaştırabilir; çünkü bu tür operasyonlar, ağaç rejenerasyonu dahil bazı bitki örtüsünün devam etmesine olanak tanıyabilir (Şekil 1(C)). Son yıllarda meydana gelen büyük yangınlar, benzersiz bir boyutta yangın söndürme operasyonlarını (örneğin, fonlar, ekipman ve personel) gerektirmiştir. Örneğin, ABD’deki ulusal federal yangın söndürme maliyetleri, 2021’de ilk kez 4 milyar doları aşmıştır (www.nifc.gov/ fire-information/statistics). Aynı yıl, Kaliforniya’daki Dixie Yangını’nın söndürülmesi >600 milyon dolara mal olmuş ve yangının zirve noktasında >6000 personel görevlendirilmiştir (McDonald ve diğerleri 2021). Ancak, bu tür operasyonların yangın şiddeti üzerindeki etkilerini nicel olarak tahmin etmek iki ana nedenden dolayı nadirdir: Operasyonların olmadığı durumda yangın şiddetinin ne olacağını karşıt senaryo (counterfactual) olarak değerlendirme ihtiyacı vardır (Harris ve diğerleri 2021a). Sadece arşiv olay verilerine dayanarak yangın operasyonlarının mekansal olarak açık bir yeniden yapılandırmasını geliştirmek sorunludur. Çünkü bu veriler genellikle eksik ve tutarsızdır ve yangını yöneten tecrübeli saha personelinin yorumlamasını gerektirebilir (Harris ve diğerleri 2021a). Bu çalışmada, söndürme operasyonları ile önceki yangınların etkileşimlerinin, Kaliforniya’daki 2021 Dixie Yangını'nın (şimdiye kadar kaydedilen en büyük bireysel yangın, 374.000 hektar) yangın şiddeti üzerindeki etkilerini nasıl şekillendirdiğini araştırdık. Bildiğimiz kadarıyla, bu, söndürme operasyonlarının ve önceki yangınların bir mega yangının şiddet desenleri üzerindeki etkilerini nicel olarak ölçen ilk çalışmadır. Dixie Yangını’nı, yangın söndürme operasyonlarının yeniden yapılandırılabilirliğine dayanarak seçtik, ancak bu yangın, batı ABD ormanlarındaki daha geniş yangın yönetimi zorluklarını temsil eden bir vaka çalışmasıdır: Bu, yüksek yayılma oranlarıyla birlikte aşırı hava koşulları altında yanan bir mega yangındı (Coop ve diğerleri 2022, Taylor ve diğerleri 2022, Cova ve diğerleri 2023). Uzun süredir yanmamış ve yakın zamanda yanmış alanlardan oluşan bir mozaik üzerinde etkiliydi. Büyük yangın taktiklerinin uygulanmasını içeren güçlü ve karmaşık bir söndürme müdahalesi gerektirdi. Gözlemlenen koşullar altında ve söndürme operasyonlarının ve/veya geçmiş yangınların yokluğunu temsil eden karşıt senaryolar altında yangın şiddetini tahmin etmek için yakın zamanda geliştirilen metodolojik bir çerçeve kullandık (Harris ve diğerleri 2021a). Lassen Volkanik Ulusal Parkı (LVNP) çevresinde, Dixie Yangını’nın kuzey kolunun 133.000 hektarını kapsayan operasyonel kategorilerin bir haritası, olay haritaları, belgeler ve yangının kuzey bölümünü doğrudan yöneten yangın yönetim personeliyle yapılan danışmalar kullanılarak geliştirildi (Şekil 2). Bu çalışma, geçmişte düşük, orta ve yüksek şiddetli yangınlarla yapılan etkileşimlerin yangın şiddeti sonuçlarını nasıl etkilediğini nicel olarak değerlendirme ve haritalama olanağı sağladı.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=