Kaynak : Sbz 3/1996 Yazan : Udo Lindemeiner - Jörg Scheele Çeviren : Fatih BALOĞLU/ Mak. Yük. Müh. Parmeelee Patenti Sprinkler ,,,,,r �•(>;:,;:,; , • • ,.,,.,,..,_ , � / K)\ olay alev alan malzemelere sahip ; ; binalarda (mobilya ticarethanelerinde, \. ,,' tiyatrolarda, antrepolarda), en azından ¼ s;,' sig'ôrfiı primlerinin kabul edilebilir seviyede olabilmesi için, özel bir yangından koruma yöntemine ihtiyaç duyulmaktadır. Yazarlar bunun nasıl uygulanacağını sprinkler sistemleri ile ilgili raporlarında izah etmektedirler. İncelenen yangın olaylarının yaklaşık olarak% 98'i sprinkler sistemleri, söndürme suyu hatları (boruları) yardımlarıyla söndürülebilmiştir. Yanan bir kibrit veya mum kolaylıkta söndürülebilmektedir. Ancak masa örtüsü alev alınca "üfleme" ile bunu söndürmek mümkün olmamaktadır. Alev sadece, kendisinden mümkün olduğunca hızlı bir şekilde ısı (enerji) çekildiği taktirde söndürülebilmektedir. Bu durum sözkonusu olduğunda evin hanımı alevi su dökerek söndürmeye çabalamaktadır. Yangın başlangıcmdan alev sıçramasına Tecrübelere göre; alevin oluşmasından hemen sonraki süreler yangınla mücadele de başarı için belirleyicidir. Çünkü birçok madde, yangın mahallinde daha 300 °C civarındaki sıcaklıklarda alev bölgesini yanmadan terk eden ve oda tavanının altında toplanan yanıcı gazlar çıkarmaktadır. Yanmamış gazların oluşturduğu bu gazyastığı tutuşunca alev aniden ve geniş yüzeyli olarak yayılmaktadır. Buna "alev sıçraması" denmektedir. Alevin başlangıcında az sayıda obje (parça) aleve maruz iken, bu durumda genellikle tüm objeler alevler içinde kalmaktadır. Burada sıcaklık, söndürme suyunun alevlere ulaşmadan buharlaşmasına neden olacak kadar yüksek olabilmektedir. Alev başlangıcı ile alev sıçraması arasındaki, süre odada bulunan ve sıcaklık etkisiyle yanıcı gazlar çıkaran madde sayısı ne kadar fazla ise, o kadar kısa olmaktadır. Alışveriş yapılan binalarda (süpermarketlerde) ve mobilya ticarethanelerinde bu sürenin birkaç dakika olduğu sıkça görülmektedir. Yanıcı maddelerin oluşturduğu bu tehlikede (buna yangın yükü de denmektedir), duvar hidrantı gibi manuel söndürme tertibatları yeterli olmamaktadır. Burada kendiliğinden çalışan (otomatik) söndürme tertibatlarının (sprinkler sistemlerinin) kullanılması gerekmektedir. Basitçe tarifi yapılırsa burada koruma altına alınan alanın üzerine yerleştirilmiş ve belirli aralıklarla kapalı durumdaki nazullarla (sprinklerle) donatılmış olan bir boru şebekesi söz konusudur. Bir sprinkler belirli bir sıcaklığın üzerine ısıtıldığında açılmakta ve su dışarı çıkmaktadır. Burada suyun sadece sıcaklık artışı olan yerde dışarı çıkması nedeniyle bu sisteme selektif (seçici) etkili söndürme tertibatı da denmektedir. Bu sistemler sıcaklık artışı YANGIN VE GÜVENLiK • ��•, SAYI 29 -
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=