davranışlarındaki bu farklılıkların anlaşılmasında "kimya"nın önemi açıkça görülmektedir. Yangın üçgenine dayanarak bir yangının aşağıda belirtilen yollardan herhangi biriyle söndürülebileceği sonucunu çıkartabiliriz : 1) Yanıcının uzaklaştırılması ya da üzerinin örtülmesi. 2) Yanma için gerekli olan oksijenin kesilmesi ya da miktarının azaltılması. 3) Isının yangından ya da yanıcıdan uzaklaştırılması (yeterli soğutma sağlayarak yanma reaksiyonlarının sürekliliğini önlemek ya da yanıcının buh;:ırlu~nıusını önlemek (nesinı 3). Res1111 J. 811 pıop,ııı /Jllk/1111I ,J//111(!.JAI y.I11g11I11ı SıJgııfllı.ıy/,J kOII/JO/ a/1111,7 ,1/ıııması. Yangının bastırılmasında uygulanan bu üç klasik yönteme ek olarak bir dördüncü yaklaşım da bulunmaktadır. Bu yaklaşımda kimyasallar kullanılarak yanma zincirleme reaksiyonlarının alev kimyası, serbest atomların ve atom gruplarının uzaklaştırılması yoluyla kesintiye uğratılır. En çok kullanılan bir söndürücü olan su, bazı kimyasallarla umulmadık biçimlerde reaksiyona girebilir. Örneğin suyun yanan metallerle reaksiyonundan hidrojen, ya da korlaşmış karbonla reaksiyonundan karbonmonoksit ve hidrojen açığa çıkar. Bir yangında oluşan değişik zehirli gazlar, farklı ve bazen tehlikeli tepkilere neden olurlar. Örneğin tahriş edici gazlardan akrolein ya da hidrojen klorid solunumda yavaşlamaya neden olurken karbondioksit solunum için uyarıcı etki yapar. Dumanla kaplı bir koridorda görebilme yeteneği ya da bir dedektörün erken uyarı verme yeteneği, duman yoğunluğuna bağlı olduğu kadar partikül büyüklüğüne de bağlıdır. Dumanın özellikleri yanıcının kimyasıyla ve yanma süreciyle ilişkilidir. Bu nedenle kimya, yangın korunumunun bilimsel temeli içinde bir anahtar etmendir. Diğer iki anahtar etmen ise ısı transferi ve akışkanlar mekaniğidir. Alevden ve sıcak yangın ürünlerinden radyasyon, konveksiyon ve kondüksiyon yollarıyla yanmakta olan ya da henüz yanmaya başlamamış yanıcılara transfer olan ısı, bir yangının büyümesini yöneten en önemli etkendir. Sıcak gazların yükselme eğilimi, yangına taze hava çekilmesi, yangın gazlarının ortamın havasıyla karışması ve yangın ürünlerinin yapı içindeki hareketi yangınların önemli evreleridir (Resim 4). (*) Ekzotenııik reaksiyon: Eneıjinin sistemden ısı foımwıda açığa çıktığı reaksiyonlara deııiı: fsıııııı soğunıldıığıı (clışaıdan yı.ıculdıığıı) reaksiyonlara ise endotlıeımic (eııdoteınıik) reaksiyonlar den İl: YANGIN VE GÜVENLİK RtJSl/11 ./ ),111gı11 g,ızfdllll/1/ /JJll,l!//1/ cfışıııo.ı yııkStJIIII/JSI Isı transferi ve akışkanlar mekaniği birbiriyle ilişkilidir. Çünkü bir sıcak gazın hareketi, gazdan çevreye doğru olan ısı transfer hızını etkiler. Aynı zamanda bir gazın sıcaklığı onun hareketini teşvik eden ve yükselme eğilimini etkiler. d) Yanma Süreci Yanma Nedir? Yanma terimi genelde herhangi bir madde ile oksijen arasında bir ekzotermik(*) kimyasal reaksiyonu belirtir. Bu reaksiyon yavaş ya da hızlı olabilir. Herhangi bir madde ile oksijen arasındaki yavaş reaksiyon (yavaş oksitlenme) tamamlanıncaya kadar haftalar ya da aylar geçebilir. Bu tür reaksiyonlar çok yavaş ısı salar ve sıcaklık hiçbir zaman çevre sıcaklığının üzerine bir dereceden daha fazla çıkmaz, V t'CAN GÜVENLİK" CV/~ ÖNCE MÜHENDİSLİK LTD. ŞTİ. Kamera Kontrol Sistemleri Elektronik Güvenlik Sistemleri . . IZMIT Bursa, Bal ı kesir, Çanakkale, Eskişehir FABRİKADA ÖNCE DENEMEK İSTİYORUM; Kaliteli, gelişmiş, ekonomik GECİKMESİZ SERVİS GARANTİSİ olsun. Hepsini istemekte HAKLISINIZ! KAMERA Kontrol Sis. YANGIN İhbar Sis. PERSONEL Takip Sis. ELEKTRONİK Güvenlik Sis. Mühendislik ve Otomasyon Koruyucu lşhanı Kat: 6 No: 289 ,_ Heykel/ BURSA Tel: (0224) 220 76 48 - 329 36 21 . j MAYIS-HAZİRAN SAYI 31
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=