Alternatif Yakıtların Fiziksel Özellikleri ve Yanma Karakteristikleri. Özell ikler/Yakıtlar Propan Bütan Benzin Do(ıal gaz Metanol Etanol Hava/Yakıt oranı 15, 1 ;1 15,0;1 14,6;1 17,2;1 6,5;1 9,0;1 Alt ısıl deçjer (Mj/Kg) 46.4 45.6 44.0 50.0 19.9 26,8 NSA fiziksel hali Gaz Gaz Sıvı Gaz Sıvı Sıvı Atmosfer basıncında buharlaşma sıcaklıöı (°C) -42.0 - 0.5 20,0 - 200,0 - 162.0 65.0 78 Buharlaşma gizli ısısı (Kj/Kg) 426 385 300 509 1 103 840 NŞA Stokiyemetrik orandaki karışımı yakmak için gereken tutuşturma enerjisi (mil 0,3 0,3 1 .0 0,3 0,2 - Maksimum laminer yanma hızı (mis) 0,4 0,4 0,35 0,37 0,44 - Tutusma sınırları 0,65-3,2 0,53-2,2 0,5-1 ,8 0,54-1,3 0,52-2,6 0,6-2,7 Stokiyemetrik karışımın birim hacimdeki kimyasal eneriisi (Mi/m3) 3,49 3,45 3,58 3,24 3,35 3,49 Motoroktan sayısı (MON) 97 92 90 120 103 106 Kaynak: Booth, 1996 ve AFVTP Group, 1992 Alkol türevi yakıtların buharlaşma sıcaklıkları ve ısıları yüksektir. Bütün yakıtların Laminer yanma hızları stokiyometrik oranda, birim hacimde verdikleri kimyasal eneıjileri birbirine yakındır. Gaz yakıtların oktan sayıları daha fazladu·. Bilindiği gibi yüksek oktan numaralan, motorun yüksek sıkıştırma oranları ile herhangi bir vuruntu olmadan çalışabilmesinde faydalıdır. Böylece motordan daha yüksek güç ve yakıt ekonomisi sağlanabilir. Standart atmosfer şartlan altında tutuşma için gerekli enerji, benzine nazaran gaz yakıtlarda daha fazladır. TAŞITLARDA LPG KULLAN iMi ve YÖNETMELİKLER Avrupa Topluluğu ülkeleri tarafuıdan hazırlanan "ECER 67" standardı ülkemizde de Türk Standartları Enstitüsü tarafından "TS" olarak hazırlanmıştır. Bu konu ile ilgili yasal düzenleme; Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Ölçüler ve Standartlar Genel Müdürlüğü; araçların imal, tadil ve montajı (AİTM) hakkmdaki yönetmeliğin 119. Maddesine bir alt bent ekleyerek 20 Mayıs 1 996 tarih ve 22649 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. Yönetmelik genel hatları ile seri imalat, seri tadilat ve münferit tadilat ile tescil işlemleri gibi yükümlülükler ile emniyetle ilgili bükümleri vennektedir. Ancak; 1 . LPG dönüşüm projesi hazırlamak için Makuıe Mühendisleıi, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nca hangi esaslara göre yetkilendirilınektedir? 2. Seri/Münferittadilatta "Araç tip onayı (yakıt sistemi uygunluk rapoıu)" Teknik Üniversite veya TSE tarafından hangi standarda göre yapılacaktır. Enmiyet ve dönüşümün performansı nasıl dikkate Yangın ve Güvenlik • Sayı 34 _______________________ Kasım -Aralık'97 alınacaktır? 3. Her bir münferit tadilat için araç tip onayı (yakıt sistemi uygunluk raporu) üniversite veya TSE'ce mi verilecek? (Mevcut uygulamalarda böyle bir işleyiş bulunmamaktadır.) 4. LPG dönüşümünü gerçekleştirecek yetkili servislerden LPG dönüşümü içirı istenecek özel donanım ve personel sertifıkasyonu nedir? 5. LPG dönüşümü yapılmış araçların periyodik kontrolleri hangi standarda göre ve kim tarafından yapılacaktır? 6. Tankların izlenebilirliği nasıl ve kim tarafından sağlanacaktır? Gibi konularda belirsizlikler vardır. Mutlaka bu konuların açıklığa kavuşturulması gerekmektedir. TAŞITLARDA LPG KULLANIMININ AVANTAJLARI Bugün Türkiye'nin pek çok yerinde LPG dönüşümlü araçlarla karşılaşmak mümkündür. Ruhsatlı, ruhsatsız ve piknik tüpü ile kaçak olarak çalışan LPG dönüşümlü araç sayısı 50.000'in çok üzerindedir. Araçlarında benzin yerine LPG kullanmayı tercil1 eden araç sahipleri tarafından bu yakıtın seçilmesinin en önemli nedeni benzine göre ekonomik olması (1997 Eylül ayı itibariyle normal benzin 132.900 TL/litre, oto gaz fiyatının 69.500 TL/litre olması bunun en güzel göstergesidir.) Bu avantajm dışında; • LPG ile tahrik edilen araçlarda iyi bir montaj ve uygt.m bir ayarlama ile benzinli araçlara oranla oldukça düşük egzoz gazı emisyon değerlerirıe ulaşılması, • İçerisindeki propan (%30) ve bütan (%70) gazınınhacimsel oranı nedeniyle benzine oranla motor vuruntu direncini ı-----------------+-- -- - ---- ı---- - - ---t--+-------1--------i--l---+----I m:
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=