Kapalı Büyük Yerlerde Duman Kontrolü Smoke Control in Large Sca/e Spaces Abdurahman KILIÇ Prof. Dr., İTÜMakina Fakültesi 1. GİRİŞ Günümüzde, alış-veriş merkezleri, kapalı otoparklar, atriuınlu oteller, yeraltı çarşıları, büyük salonlar ve kapalı çarşıların sayısı hızla artmaktadır. Bu tür yerlerde, insan sayısı fazla, yangın yükü büyük ve dumanın yayılabileceği geniş mekan olduğu için, yangın riski büyüktür. Meydana gelen yangınlarda duman kısa sürede bütün hacmi doldurur. Müdahale zor olduğundan yangm kontrolsuz büyür ve hasar miktarı fazla olur. Sıcaklığın yükselmesi, dumanın hızlı yayılması, insanların kaçış yollarının sınırlı, müdahalenin zor olması nedeniyle belirtilen büyük mahallerdeki yangın korunum sistemleri büyük bir ciddiyetle ele alınmalıdır. Geçmışte, İstanbul ve Edirne'de Kapalıçarşı'ların geçirdiği yangm- !arda olduğu gibi, büyük mekanlarda çıkan yangınlar da büyük olmuştur. Şişli Yenikaramürsel ve Bakırköy Çetinkaya mağazalarının yangınları, alış-veriş merkezlerine ve Eminönü Sabuncu Han yangım han yangınlarına tipik örneklerdir. Yenikaramürsel mağazasında katlara çıkış merdiveni binanın tam ortasında olduğundan, zemin katta başlayan yangın merdiven boşluğundan kısa sürede üst katlara geçmiş, duman ve alev nedeniyle müdahale edilememiş, mağazanm tamamı yanmıştır. Çetinkaya mağazasında da ortadaki boşluktan duman bütün mağazayı doldurmuş ve yangın merdiveninin kapıları kilitli olduğundan dumandan kaçamayan çok sayıda insan hayatmı kaybetmiştir. Büyük mekan yangınlarına bakıldığında, hiçbirisinde yangın güvenlik önlemlerinin yeterli olmadığı ve tamamma yakuunda yangmm büyümesine ve insanların hayatlarını kaybetmesine dumanın rol oynadığı göıülmektedir. 2. KAPALI BÜYÜK YERLERDE DUMAN RİSKİ Bütün büyük kapalı yerlerin ortak noktaları, çok sayıda insan ve farklı türden yanıcı maddeyi birarada bulunduımalarıdır. Kuşkusuz, büyük mekanların en büyük riski, iç boşluğun büyük olması ve dumanın hızlı yayılma imkanı bulmasıdır. Yangın kaynağı küçük bile olsa, boşluk kısa sürede dumanla dolduğundan görünürlük mesafesi kısalır ve yangının kaynağının bulunması zorlaşır. Duman bir taraftan baca etkisi ve sıcaklığı nedeniyle yükse- -----------------Yangın ve Güvenlik III Sayı 36 Mart - Nisan'98 ---------------
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=