an önce söndüıülmesi için, su spreyi ise soğutma için oldukça etkili olmaktadır. Halon Alternatifleri Halon üretimine son verilmesi başka alternatiflerin geliştirilmesine neden olmuştur. Tablo 1 'de bu alternatifler gösterilmektedir. Havacılık endüstrisinin haricinde daha önce halonla korunan riskli yerler için çok daha iyi koruma yöntemleri vardır. Bunlar iki grupta toplanır. Halokarbonlar, halon gibi sıvılaştırılmış gaz şeklinde saklanmalarına rağmen yangını fiziksel hareketle söndüıürler, soy gazlar ise yanmayı destekleyen oksijen konsantrasyonlarını zayıfla- tırlar. Halokarbonlardan FM-200, en yaygın olarak kullanılandır, FE 1 3 de kullanılmaktadır. NAF SIII, AB 'nin bir mevzuatı ile Avrupa Birliği ülkelerinde kullanımdan kaldırılmıştır. Aslında NAFSIII halokarbonlar arasında çevreye en az zararlı olanıdır. Ticari Adı Tanımı Halon 1301 Halon 1301 FM 200 HFC 227ea FE 13 HFC-23 NAF S 111 HCFC Blend A Argotec 1601 Argonite 1655 lnergen 16541 Karbondioksit - Ancak soy gazlar bütünüyle yeni ve halon 1301 'den birçok bakımdan daha iyi koruma sağlamaktadır. Bu gazların çevreye uzun ya da kısa vadede hiçbir zarar verici etkileri olmadığı gibi bu gazlar zehirli ya da çüıütücü madde üreten alevler karşısında etkisiz kalmazlar. Buna ek olarak bu gazlar püskürtüldüklerinde sis oluşturma- dıklan gibi zehirsizdirler. Sıkıştınlrnış gaz olarak saklandıklarından alevleri söndürmeleri halonlara göre daha uzun zaman alır. Peıformans bakımından karbon dioksite oldukça benzerler, ancak karbondioksitin aksine zehirsizdirler ve püskürtüldüklerinde karbondioksit gibi "soğuk şok" üretmezler. Karbondioksit uzun yıllardır özellikle insanların bulunmadığı yerlerde yaygın olarak kullanılmaktadır. Sis Halon üretimine son verilmesinin ardından daha da önem kazanan bir başka koruma faktörü de bazen sis olarak da bilinen temiz su spreyidir. Suyun alevlerin tamamen üzerine etkili bir biçimde püskürtülmesi halinde halon kadar etkili olacağı biliniyor. Burada asıl önemli olan küçük su damlacıklarının alevin çıktığı yere nüfuz etmesini sağlayabilmektir. Artık çok sayıda üretici bunun için etkili sistemler geliştirmiştir. Yüksek sis sistemleri alevleri söndürmenin yanı sıra dumanı kapalı bir mekandan çıkaracak şekilde tasarlanmışlardır. Bu konuda yeni gelişmeler de beklenebilir. Sonuç Sonuç olarak yangın söndürme sistemleri ve ürünleri endüstrisinde çok önemli gelişmeler olmuştur. Kullanıcılar, öngöıülebilen her türlü risk için bir yangından koruma sistemi bulunduğundan kesinlikle emin olabilirler. Aslında birçok durumda en önemli olan yukarıda sıralanan alternatifler arasından duruma en uygun olanının seçilebilmiş olmasıdır. ■ Kimyasal Formulü ODP* GWP- (100 yılda Atmosferdeki Ömrü oluşan COı) CF3Br Ara.13 5600 65 C3F7H Sıfır 2900 41 CHFJ Sıfır 11700 250 HCFC-22 % 82 HCFC-123 % 4,75 0,036 1450 12 HCFC-124 %9,5 Organic % 3,75 %100 Argan, Ar Sıfır Sıfır - %50 Ar, %50 N2 Sıfır Sıfır - %40Ar, %52 N2 Sıfır Sıfır %8C02 - %100 C02 Sıfır 1 - * ODP: Ozona zarar verme potansiyeli * GWP: Küresel tehdit potansiyeli Tablo J. Ha/on 1301 ve Alternatifleri ----------------Yangın ve Güvenlik m Sayı 38 Mayıs - Haziran'98 -------------- 1
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=