fll�-CABL gerekiyordu. Beli Labs bu işin farklı bir yolla yapılması için bir fırsat gördü ve böylece Stan Kaufman ve bir Beli Labs çalışanı dik tabla testini geçebilecek kadar aleve dayanıklı ve metal boru içindeki standaıtkablodan daha güvenli olabilecek kadar alev geciktirici yeni bir kablo geliştirmekle görevlendirildiler. Kaufman'ın geliştirdiği kablolarda alevleıi geciktinnek için fluoropo]jmerler ve polivinil kloıit malzemelerin yanı sıra diğer halojenli PVC'ler kullanıldı. Bu kablolaıın listeye alınabilmeleri için çok sıkı testlerden geçmeleri gerekiyor. KAUFMAN'a göre özellikle elevatör testi çok zorlu bir test. Bu testte kabloya 30 dakika boyunca saatte 300,000 BTU uygulanıyor ve çıkan yangının 12 feet (3.66 metre) ten fazla yayılmaması gerekiyor. "Yangın kendiliğinden yerden yere yayılıyor, ancak yayılırsa zaten kablo testi geçemiyor." diyor Kaufman. Alçaltılmış tavanlara döşenen kablolar, yangının havayla beslenmesinin ve zehirli gazın sızmasının daha kolay olmasından ötürü daha katı olan UL910 basmç testinden geçiıilir. Bu test kabloya 20 dakika boyunca saatte 300,000 BTU uygular, çıkan yangının 5 feet (1.52 metre)'den daha azyayılması beklenir. Her iki test de öyle bir tasarlanmıştır ki, bu testleri geçen kablolar, metal boruların içine tesis edilmiş olsalar bile, sadece dikey tabla testini geçen kablolardan daha güvenlidir. B u da NEC ve IEC standaıtlan için yapılan testlerin arasındaki en önemii farktır. IEC standartları elevatör ya da basınç testlerini tanımaz ve bunlara benzer testleri de yoktur. Avrupa 'da bir binaya döşenen kablonun metal konduit ile çevrilmiş olması zorunludur. IEC'nin duman yayılımı için birtesti vardır, dumanı ayn bir özellik olarak test eder. NEC ise duman ve alevi birarada ölçer. "A.B.D. sisteminin dehası da buradadır," diyar Kaufman. "Sistem yenilikler için yaratıcılığı açığa çıkarıyor. A.B.D. testlerinde duman oranının düşük olabilmesi için yayılan alevlerin de düşük olması gerekiyor. Teknoloji bunun böyle olmasını gerektiriyor. Alev yayılımının ve duman yayılın1111111 düşük olmasının zehirliliğin de düşük olacağı anlamına geliyor. Kablo hangi malzemeden yapılmış olursa olsun geleceği düşünülüyor. Ölümlerin büyük bir çoğunluğunun da büyük yangınlardan ve duman yutmaktan kaynaklanmasından daha çok şey ifade ediyor. Ve UL'den Pravinray Gandhi 'nin de işaret ettiği gibi düşük halojenli kablolar çok kolay yanabiliyor. "Düşük halojenli kablolar karbonmonoksit ve duman üretiyor," diyor Pravimay Gandhi. "Bazı ülkeler bunw1 farkında, bazı ülkeler ise bu konuda çok yanlış bilgiler var. Yüksek kaliteli malzemeler kullanarak yangının verdiği hasarı ve zehiri azaltmak için çok şey yapmış oluyorsunuz." Tam Chapin bu görüşe katılıyor. "Halojensiz kabloların temiz yandığını söyleyerek insanların gözlerinin önüne bir perde çekmeye çalışıyorlar," diyor Tam Chapin. "Oysa bu kablolar cehennem gibi yanıyor." Herkesin Chapin ve Gandhi'ye katılmaması ya da NEC'i desteklemek için kullamlan standaıtlan onaylamaınası hiç de şaşutıcı değil. Gandhi Avrupa'da UL testlerine karşı tek bir nedenden ötürü bir ön yargı olduğuna işaret ediyor. "Onlaım staııdartlaı1111 karşılayabilmek için yüksek performanslı kablolara ilitiyacınız yok." diyor.Gandhi. "Onlaıu1 bizimki kadar katı olan bir standardı yok. Biz Avnıpa 'daki insanlara bu standaıtları değiştirerek yapıların kalitesini iyileştiı-ebileceklerini gösterebilmenin savaşını veriyonız." Bugün Avrupa ülkelerinin hemen hemen hiçbirinde UL gibi kabul ----------------Yangın ve Güvenlik m Sayı 39 Temmuz-Ağustos'98 CtVIJ!I Tl!A. edilebilir ürünleri sıralayan bir merkezi test tesisi yok. Şirketler yeni kabloları geliştiıip bunlaıı dışanda bir laboratuvara gönderiyorlar ve bu laboratuvarlar da kablolar yakılıyor. Laboratuvar şirkete yangın testi sonuçlarını gönderiyor. "Ama bu test tek bir yangına dayanıyor," diyor Tam Chapin, " kablo bizde olduğu gibi bir dizi yangın testinden geçirilmiyor." Elbette yüksek standartlar daha pahalı kablo malzemeleri anlamına geliyor ve bu da Avrupa'daki tel ve kablo üreticilerinin duymak istediği bir mesaj değil. Aynca A.B.D. standartlarının kullanımının A.B.D. 'deki kablo üreticileriyle artan bir rekabet ortamını doğuracağını da duymak istemiyorlar. Yüksek standartlar aynı zamanda düşük tesisat maliyetleri ve sigorta oranlan anlamma da gelebiIir, bu da bina sahipleri için önemlidir çünkü onlar pahalı metal konduitleri olmayan kabloları tesis etmeyi tercih ederler. "Avrupa'da bu konudaki bilinci artırmaya çalışan sigorta şirketleri var" diyor Chapin. "Bu şirketler iıısanlara tek bir yangın testinden geçmiş kablolar yerine tutarlı bir şekilde test edilen bir kabloya sahip olmanın daha güvenli olacağını anlatıyorlar. Avrupa Birliği'nin standartlar üzerinde nasıl bir etkisi olacak? Önümüzdeki yıllaı·daçatışmadaha da kızışacak ve A.B.D'li üreticiler bu çatışmanın tam da oıtasında olacaklar. Çünkü sanayileıiıu geliştiıme olanaklamıın standaıtlardan geçtiğinin bilincindeler özellikle de Avrupa ülkelerinin Avrupa Birliği'ni kurmuş olmalarından ötürü Avrupa bina malzemeleri standaıtları sürekli bit· değişim halinde. IEC standaıtları dünyanın dört bir yanındaki ülkelerde benimsenmişken yeni Avrupa B irliği'nin ise kendi standartlarını geliştiren Cenelec adlı bir birim var. Cenelec elektroteknik standadizasyon üzerinde yoğunlaşıyor ve OSl' -KL\.BLO
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=