A. KILI Ç Yangın Uyarı Sistemleri: Kapalı çarşılarda yangınların genişlemesinin ve hasar miktarının fazl a olmasının nedeni, yangın başlangıcının çok geç farkedilmesi ve dolayısıyla geç müdahale edilmesidir. Bir yangın, dışarıdan görülecek boyutlara gelmişse kontrol altına alınarak söndürülmesi çok zordur. Yangının erken haber alınması, sürekli kontrol eden kişilerle veya otomatik uyarı sistemleri ile sağlanır. Kapalı çarşıların her noktasında sürekli insan bulundurmak mümkün olmadığı gibi, bulundurulan insanların hata yapabilecekleri de düşünülmelidir. Kapalıçarşılarda otomatik ihbar sistemleri kullanılmalıdır ve en uygun dedektör tipi iyonize duman dedektörleridir. Bunun yanında mutlaka bekçi de bulundurulmalı ve bekçiler için otokontrol sistemi getirilmelidir. Yangın Söndürme Sistemleri: Kapalı çarşılarda yangın söndürme sistemleri; ilk müdahale için kullanılacak taşınabilir söndürücüler, sabitboru hortum sistemi ve otomatik söndürme sistemleridir. İlk müdahalede kullanılmak üzere, her dükkanda bir adet 6 kg'lık kimyasal kuru tozlu taşınabilir söndürme cihazı bulunmalıdır. Tüpler kolay ulaşılabilen yerlerde ve her müstakil hacim için kullanılabilecek yerlerde olmalıdır. Bu cihazların bakım ve kontrolleri çok sık aralıklarla yapılmalı, itici tüplerkontrol edilerekheranhizmete hazır bulundurulmalıdır. Kullanılan tüplerin TSE kalite belgesini haiz olmasına dikkat edilmelidir. Sulu yangın söndürme sistemleri olarak kullanılan sabit-boru hortum sistemlerinin 30 metre aralıklarla yerleştirilmesi gerekir. Yangın anında çarşıda bulunan personel veya olay yerine gelen itfaiyeciler tarafından kullanılan bu sistemlerde sürekli su olmalı ve tabanca tipi lanslar tercih edilmelidir. Büyük çarşılarda şebeke basıncına bakılmaksızın hem elektrikli hem de diesel pompalar kullanılmalı ve su deposu en az 200 ton kapasitesinde olmalıdır. Otomatik Söndürme Sistemleri:Taşınabilir söndürme cihazlan, sabit boru-hortum sistemlerinin yanısıra özellikle itfaiyenin zor ulaşabildiğikısımlara otomatik sprinkler sistemleri yapılmalıdır. Japonya'da otomatik söndürme sistemi yapılmayan kapalı çarşı niteliğindeki yerlerbölümlere ayrılarak baskın (deluge) sistem yapılmakta ve 50 metre aralıklarla su perdesi oluşturulacak sistemler tesis edilmektedir. YANGIN VE GÜVENLiK DERGiSi SAYI 4 Bekçiler ve Eğitimi: Sayısı çarşısının büyüklüğüne göre seçilecek bekçilerin herbiri bir itfaiyeci gibi de görev yapabilmelidir. Doğru ve yeterli olarak seçilmiş yangın söndürme sistemlerinin yanında, sürekli olarak yirmi dört saat görevli bekçi bulundurulması gerekir. Bekçilerin yangından korunma ve söndürme konusunda mutlaka eğitilmesi gerekir. Personel herhangi bir yangın anında ne yapacaklarını önceden bilmeli, yangın ihbanyla birlikte alarma geçmeli ve mevcut söndürme tesisatını kullanmasını bilmelidir. Görevli personelin yangına sonradan müdahale edecek şehir itfaiyesi personeli ile koordineli çalışabilmesi için ön hazırlıklar önceden yapılmalıdır. Sabotajlara karşı güvenilir personeller seçilmeli, istenmeyen konukları keşfeden kamera sistemleri yerleştirilmeli, girişler kontrol altında tutulmalıdır. 5. SONUÇ Yangın riski büyük ve müdahale imkanları kısıtlı olan kapalı çarşılarda meydana gelecek yangınlardaitfaiyeninfazlabaşarısağlayamayacağı gözönünde bulundurulmalı ve erken uyarı sistemlerine ve otomatik söndürme sistemlerine önemverilmelidir. Özellikle gece meydana gelecek yangınlara karşı elektrik tesisatı bütün çarşıdan kesilmeli, eğitilmiş gece bekçileri ve duman dedektörleri kullanılmalıdır. Alınacak yangın güvenlik önlemlerinde çarşının tarihi özelliği ve içinde bulunan dükkanlardaki maddelerin özellikleri ve kullanılma amacı gözönünde bulundurulmalıdır. KAYNAKLAR 1. Kallenbach, Rohlfs, Princ, Kempe, Hermann, Dornhof, Wagner, Boeck; "Brandschutz in· BaudenkmaelemundMuseen ,2. Baskı,Fraphische Kunstanstalt und Buchdruckerei AG, München, 1982. 2. Cote, Arthur E., Linville, Jim L., Water Baed Extingushing Systems, Fire Protection Handbook, Vol. 18. s. 1-83, 1986 3. Bare, William K.: Intro�uction to Fire Science and Fire Protection. John Wiley and Sons., 1978. 4. Özavcı, T: "İstanbul Yangınları 1923-1965 Ekin Basımevi, İstanbul, 1965. m
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=