•• KONTROLU ELE .ALMA Bu makalede kontrol odası ile ilgili CCTV sistemlerinin planlanmasında dikkat edilmesi gereken kilit insani faktörler incelenmiş ve operatörün performansını maximuma ve insan hatasını minimuma indirecek tavsiyeler verilmiştir. in this article some of the key human factors considerations which need to be taken into account when designing control rooms, and their associated CCTV systems, are exaıııiııed and advice offered on lıoıv to maximise operator perfornıance and minim ise human failure. "Kontrol odaları ne kadar kannaşık olursa olsun, gün içerisinde orada oıtaya çıkan problemleri operatörün çözmesi bellenir", bu sözler bu alanda uzman olan CCD finnasımn görevlisi John Wood'a aittir. Burada, yazar insani faktörleri değerlendirir ve operatörün performansmm arttırımı yönünde tavsiyelerde bulunmaktadu. Ne kadar karmaşık olsalar da bütün kontrol odaları operatörlerine bağımlıdırlar. Hiç şüphesiz anormal birşey olduğunda veya sistem aniden çöktüğünde, problemleri çözmesi beklenen kişi k;ntrol odası operatödür. İnsani faktörler mühendisinin veya ergonomistin görevi, operatörleıin bu taleplerinin Taking Control verimli ve etkin bir şekilde karşılayabilmelerinden emin olmaktır. Bundan da öte, normal operasyonlar sırasmdaki operatörün motivasyonu ve işlerine olan ilgisini üst düzeyde tutabilmek için bir çalışma ortamı yaratılmalıdır. Ortamdan sıkılma ve dikkatsiz yaklaşım sistemin çökmesi kadartehlikeli bir durumdur. Ekipmanın tasarımı, çalışma pratiği ve çevresel faktörler verimli bir kontrol odası oluşturulmasmda yardımcı olur. Bu makale ortak hatları özetleyen, kontrol odası planlayan ve tasarlayanJara, pratik öneriler sunmaktadır. İNSANİ FAKTÖRLERİN TANIMLANMASI İnsan hatalarından, nükleer endüstride felaketler kataloğunda, tamamlayıcı faktörler olarak sıkça sözedilmektedir. Örneğin Three Mile İsland olayı, İran Air 655'in VSS Vihceımes tarafından düşürülmesi gibi. Mekanik ve elektrikli sistemlerin güveniIiriiklerindeki gelişmeler oluşan çökmelerin insani hatalar sonucu oluştuğu kanısını güçlendirmiştir. 7471 'lerin kaptanları, yüksek ücretli, iyi eğitimli motive edilmiş ve gökyüzünün bu karmaşık yolcu gemisinin kontrolüne sahip olmanm verdiği statüleriyle gurur duyarlar. Heme kadarçokiyi eğitilmişolsalarda, özel olarak seçilip çok iyi maaşla ve heyecanla çalışan pi!otların (operatörler) bile uyuyakalabileceği hata yapabilecekleri gözardı edilmemelidir. -----------------Yangın ve Güvenlik m Sayı 40 Eylül - Ekim'98 İnsani faktörler mühendisinin görevi operatör hatasının oluşma ihitmalini en aza indirmektir ki bunun için operatörden elde edilebilecek gerçek performans dikkate alınır, onlara yüklenen görev incelenir. Ergonomistler insanoğlunun yapabilecekleri hakkında tüm cevaplara sahip olmasalar da yine de yapabilecekleri çok şey vardır. Bu makaledekontrol odası ile ilgili CCTV sistemlerinin planlanmasında dikkat edilmesi gereken kilit insani faktörler incelenmiş ve operatörün perfom1ansını maximuma ve insan hatası.nı minimuma indirecek tavsiyeler verilmiştir. SİSTEMİN ÖNEMLİ NOKTALAR! VE GÖREV ANALİZİ İlk olarak, operatörü herhangi bir kontrol durumunda ilgilendiren yadsmmaz gerçeklerden bahsedelim. Sistemin doğruluğunun elde edilebilmesi insan ve makine arasındaki halkanın tam olması gerekmektedir. Halkanın insan bölümüyle ergonomist ilgilenir ve ne dış taleplerin ne de iç sınırlamaların başarısızlığa sebebiyet vermemesi için bütün dikkatini verir. Bu arada hiç bir ergonomist insani hataların tamamen ortadan kaldırılabileceğini söylemez ama minimuma indirmeye çalışu. Doğru planlanmış ve özelleştirilmiş bir "kara kutu"kesintisiz olarak çalışabilecekken, bu durum bir operatör için geçerli değildir. Ne yazık ki operatörler sıkıntıdan, konsantrasyon bozukluğundan ve aşırı yüklem11eden etkilenirler. Perfonnanstaki bu değişiklikleri anlamak, ergonomistin sistemin
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=