parlama noktası doğru orantılıdır. Burada kısaca "İnfilak" olayına değinmek gerekirse; infilak, sesin hızından daha hızlı olarak meydana gelen bir yanma prosesidir. Şok bir dalga meydana getirir. İnfilak en iyi şartların oluşmasını gerektiren benzersiz bir patlama reaksiyonudur. Likit halde basınç altında stoklanan tüm gazlarda iki çeşit patlama söz konusudur. Bleve(Kaynayan Sıvı Genleşen Buhar Patlaması): Likit halde basınç altında stoklanan gazların (butan, propan vs.) dışarıdan yapılan ateşli müdahale ile patlama olayına bleve diyoruz. Buna aynı zamanda mekanik patlama da diyebiliriz. Yangına maruz kalan bir kap çalışmadığı zaman meydana gelen bir patlamadır. UVCE (Sınırlandırılamayan Buhar Bulutu Patlaması): Yanıcı bir maddenin buhar bulutu ateşlendiği zaman meydana gelen diğer bir patlama çeşididir. Üretilen yüksek basınçlı gazların sınırladığı yerlerde, alev alıcı bir gaz veya buhar dışarıda karışırsa ve ateşlenirse, UVCE meydana gelir. Bu durumda, üretilen gazlar sınırlandırılamaz ve enerjinin çoğu, ısı olarak açığa çıkar. Toz Patlamaları: Toz patlamaları, bazı açılardan buhar ve gaz patlamalarına benzer, ama bazı önemli farkları da vardır. Toz patlaması olabilmesi için, tozlar, oksijen sağlayacak bir ortama yayılmalı ve patlamanın gerçekleşmesi için bir ateş kaynağını bulmalıdır. Buhar ve gaz patlamalarında, reaksiyon hızı ve basınç artış hızı toz patlamalarına göre dalıa yüksektir. Buna rağmen belirli bir hava hacmi içerisinde çıkacak bütün bir toz patlaması, aynı hacim içinde patlayacak gaza göre daha fazla enerji yaratır ve basıncı daha da yüksektir. Bunedenle, bazen toz patlamaları gaza göre daha yakıcıdır. Bir toz patlaması meydana gelebilmesi için, toz yanıcı olmalı ve havada taşınabilmelidir. Patlayıcı Tozlar: Metal Tozları: Alüminyum, magnezyum, titanyum, zirkonyum gibi hafif metaller vs. Tahıl Tozları: Un, nişasta, karbonhidratlar, baharat, protein, lifler, piriç vs. Plastik Tozları: Polyetilen, selüloz asetat, polysterıı, üre-melamin vs. Tekstil Tozlar: Tekstil fabrikalarındaki pamuk aşamasından son üretim çıkış aşamasına kadar olan tüm birimlerde oluşan tozlar. Muhtelif Tozlar: Maden kömürü, mantar, kalsiyum, deri, çay, kahve, grafit. Toz patlamalarının şiddetini etkileyen faktörler: Gaz ve buhar patlamalarının şiddetini etkileyen faktörlerin çoğu, toz patlamaları içinde geçerlidir. BİR PATLAMANIN BIRAKTIĞI İZLER VE BİLİNMESİ GEREKEN GERÇEKLER Geçtiğimiz temmuz ayı içerisinde tarilıi Mısır Çarşısı girişindeki büfede bir patlama yaşandı. Kamuoyunu meşguledenbu olayın LPG den mi yoksa bomba mı olduğu uzun süre tartışıldı. Sorumluluğum icabı olaydan iki saat sonra İstanbul İtfaiye Daire Başkanı Sabri Yalın ve İstanbul Belediyesi İtfaiye Daire Eski Başkanı Muhittin Soğukoğlu ile olay yerinde yaptığımız incelemede olayın LPG'den kaynaklanmadığı görüşünde birleştik. Baktığımızda, patlamanın yaşandığı büfenin kapısı devamlı açık, büfenin iç kısmında hizmet verdiğ i gibi dışardakilere de hizmet verdiğini öğrendik. Dolayısıyla tüm pencereler açık, devamlı hava sirkülasyonu söz konusu, büfenin alt duvar dibindeki meşrubat kolileri ve naylon ambalajlarında yanma yok, LPG tüp dedantörü ve hortumu sağlam, patlamanın meydana geldiği bölgede ki hasar diğer taraflardakinden çok daha farklı, LPG tüplerinde herhangi bir lıasar veya gaz kaçağının olmadığ ı görüldüğü gibi o çapta bir patlamaya sebep olacak kadar gaz birikmesini insanların algılayamaması söz konusu olamazdı. Özetlemek gerekirse; LPG den meydana gelen bir hacim patlaması "UVCE" olsaydı yani gazın tüm alanı kaplayıp ateşleme --------------- Yangın ve Güvenlik m Sayı 42 Ocak • Şubat '99 kaynağından kıvılcım alması sonucu havadan ağır olan bu gaz clip taraflardan itibaren infilak şeklinde bir nevi yanma olacaktı böyle bir durum yok. Mekanik bir patlama "bleve 11" olsaydı LPG tüplerinde yarılma veya parçalanma olacaktı ki böyle bir durumda söz konusu olmaclığına göre kesinlikle LPG den kaynaklanan bir patlamanın olmaclığı bilinmekte idi. Bunun böyle olduğu bilinmesine rağmen, "Ülkemizin menfaatleri her şeyden üstündür" ilkesine bağlı kalarak ve ele emniyet güçlerimizin daha sağlıklı çalışması açısından olayın netlik kazanmasına kadar sessiz kalınmasının çok daha faydalı olacağını düşündüm. Yalnız ben değil, olayın ilk gününden itibaren böyle düşünenlerin sayısı bir hayli fazla idi. Bunun yanında, yine bazı kişilerin lıiç bir araştırma, inceleme yapmadan "LPG'den kaynaklanan bir patlama" olarak basına vermiş oldukları asılsız clemeçlerclen sonra çıkan haberlerden dolayı olayları hangi boyutlara götürdüğü hepimizin malumudur. LPG sektörü bu olayda haksız bir şekilde yara almıştır. LPG alternatifi, doğal gaz veya elektriğin daha az tehlikeli olduğunu kimse iddia edemez. Eylül ayı içerisinde beş ilin itfaiye müdürlüklerinden aldığım istatistiki bilgide, çıkan yangınların % 18'i elektrik % l,9'u LPG'den olduğu doğrultusundadır. Günümüzde gelişen çevre bilinciyle beraber çevre dostu olan ve hayatımızdaki yeri ve değeri her geçen gün artan LPG gazı gerektiği gibi kullanıldığında ve kontrol altında tutulduğunda insanlığa büyük yararlar sağlayacaktır. LPG de bir doğal gaz veya elektrik kadar tehlikelidir veya tehlikeli değildir. Bu konuda medya dahil tüm insanların bilinçlendirilmesinin en doğru karar olacağını, en önemlisi de, "sorumluluğunun bilincinde olan tüm kuruluşlar sattıkları ürünlerini iyi tanıttığı, kullanıcıların kullandıkları ürünleri iyi tanıdığı" zaman claha bilinçli bir toplum olacağımıza inanıyorum. ■
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=